साहसी शाह : नेपाली महिलाहरूको ‘रोल मोडल सेफ’

भोजकुमारी शाहलाई चिन्न अब गाह्रो छैन । काम र साहसले पछिल्लो समय उनलाई धेरैले चिन्न थालेका छन् ।

किचनको कमाण्ड महिलाले सम्हाल्नु घरका लागि त कुनै ठूलो कुरा होइन तर चारतारे होटलको ‘एक्जिक्युटिभ सेफ’ सम्हाल्न भने त्यति सजिलो जोकोहीलाई हुँदैन । 

अमेरिकन ब्रान्ड रमदा इन्कोर होटल ठमेलको हेड सेफको जिम्मेवारी भोजकुमारी शाहले सम्हालिरहेकी छन् ।

भारतमा लामो समय काम गरेका कारण उनलाई नेपालमा खासै गाह्रो लागेको छैन । किचनको काम निकै टफ हुन्छ, त्यसमा पनि भारतमा त सितिमिति काम गर्न गाह्रो हुन्छ । त्यसैकारण पनि नेपालको तारे होटलहरूमा स्टाप लिँदा भारत र खाडीमा काम गरेका जनशक्तिलाई प्राथमिकता दिइन्छ ।

डेढ दशक भारतमा काम गरेका कारण भोजकुमारीलाई नेपालमा काम पाउन कुनै गाह्रो भएन । अभिभावकको इच्छा नर्स पढाउने थियो तर उनको इच्छा भने किचनमै थियो । उनी किचनमै करिअर बनाउन सफल भएकी छन् ।

किचनमा लाग्न उनका दाजुले धेरै सहयोग र साथ दिएका थिए । नर्सको सट्टा उनले होटल म्यानेजमेन्ट रोजिन् र भारतबाट अध्ययन पूरा गरिन् ।

शाह सुनसरीको इटहरी उपमहानगरपालिका–४ भेटघाट चोककी स्थायी वासिन्दा हुन् । सन् २००६ मा भारतको गोवास्थित द ललित होटलमा इन्टनशिप सकिनासाथ भारतकै द पार्क होटलबाट जागिरको रूपमा उनले किचनको करिअर शुरू गरेकी हुन् । भारतमै बसेर १ दर्जन जति तारे होटलको जिम्मेवार पदमा रहेर काम गरेको अनुभव उनीसँग छ । देशका अधिकांश होटलहरूको ‘एक्जिक्युटिभ सेफ’मा पुरुष सेफहरूको अधिपत्य रहेकोमा उनी एक मात्र महिला सेफ हुन् । होटल रमदा एन्कोरका प्रबन्ध निर्देशक महेश फुयाल भन्छन्, ‘उहाँको कमान्डिङ र जब नलेज एकदम राम्रो छ । आफ्नो काममा एकदमै प्यासनेट हुनुहुन्छ ।’

‘भारतका किचनमा गर्नुपर्ने काम हेरेर त मलाई खासै केही गाह्रो लागेन,’ उनले भनिन्, ‘भारतमा काम गर्न निकै गाह्रो छ तर नेपालमा मलाई कुनै अप्ठ्यारो लागेन ।’

नेपालमा महिला सेफहरूको खडेरी नै छ । होटल म्यानेजमेन्ट कलेजहरूबाट अध्ययन गर्ने अधिकांश महिलाहरू कि त बाहिर नै ताक्छन् कि सर्भिस, सेल्स, फ्रन्ट अफिसमा काम गर्न बढी रुचाउँछन् । होटलको किचनमा काम गर्न निकै अप्ठ्यारा झेल्नुपर्ने, ड्युटीको कुनै समय नमिल्ने भनेर महिलाहरू कमै मात्र किचनमा काम गरेको पाइन्छ ।

दर्जनौं किचन स्टाफलाई आफ्नो मातहतमा राखेर खाना जस्तो संवेदनशील कुरा तयार गरी पाहुनालाई खुशी तुल्याउनु अलि गाह्रो नै हुन्छ तर भोजकुमारी यी सबै कुरालाई कुनै अप्ठ्यारो नमानी बर्षौंदेखि झेलिरहेकी छन् । अब त उनलाई आदत नै भइसक्यो । सबैजसो चलेका देशको खाना बनाउने र पाहुनाको चाहनालाई बुझेर मेनु बनाउनमा उनी पोख्त छिन् ।  

किचन कमान्ड गर्न निडर, दूरगामी, प्रष्ट सञ्चार, जिम्मेवार, खुला दिल, सकारात्मक सोच, प्रोत्साहित, अरुको इज्जत गर्ने, सबैसँग सुमधुर, इमान्दारिता, आफ्ना कार्य सदस्यहरूसँग नजिक, व्यक्तिगत र व्यावसायिक वृद्धिलाई प्राथमिकता दिने जस्ता गुण हुन जरुरी हुन्छ । यी सबै गुण भएका कारण उनी एक पूर्ण व्यावसायिक र दक्ष हेड सेफको रूपमा सबैमा लोकप्रिय छिन् । 

सिक्ने र सिकाउने कार्य कहिल्यै नसकिने हुँदा यो कुरालाई नजिकबाट बुझेर उनले आफ्ना सहकर्मीहरूलाई आदेश र गालीभन्दा पनि मायाले सिकाउँछिन् र आफूले नजानेको कुरा सिक्न पनि रुचाउँछिन् । कम्पनीको लक्ष्य र अपेक्षाहरूलाई आत्मसाथ गरी सबै आफ्ना कर्मचारीलाई प्रष्ट रूपमा बताउँछिन् ।

आफू नेतृत्व दिने पदमा बसेका कारण आफ्ना सहकर्मीहरूको समस्यालाई नजिकबाट नियालेर उनीहरूलाई परेको समस्या सकेसम्म चाँडो समाधान गरिदिने उनको बानी छ । समय अनुकूलतालाई ध्यानमा राखेर काम गर्न रुचाउने उनको पुरानो बानी हो, जसले गर्दा हरेक कार्यमा उनले समयलाई ध्यान दिएर काम गरेकी हुन्छिन् । नयाँ विचारहरूलाई खुला दिलले स्वीकार्ने हुँदा उनलाई धेरैले रुचाउँछन् । आत्मजागरुकता राख्नुपर्ने कुरामा उनी प्रष्ट छिन् र कुनै अवस्थामा निडर भएर बोल्नुपर्छ भन्ने पनि थाहा छ ।

विश्वसनीयता भन्ने कुरा सेफ पेशामा नभई नहुने गुण हो, जुन उनले राम्ररी बुझेका कारण सबैसँग सम्बन्ध सुमधुर राख्न केन्द्रित रहन्छिन् । पूर्वाग्रही भएर काम गर्दा धेरै बाधा–अड्चन आउने हुँदा सबैसँग मिलेर काम गर्नु नै आजको आवश्यकता हो भन्ने उनलाई लाग्छ । रुष्ट भएर प्रदर्शन हुनुभन्दा नम्रतापूर्वक उपस्थित हुनु नै बुद्धिमानी हो भन्ने उनको सिद्धान्त छ । 

आफ्ना सदस्यहरूलाई सशक्त राख्न सके मात्र समयमा कार्यसम्पादन हुने उनलाई लाग्छ । आफू स्थिर र सुसंगत रूपमा प्रस्तुत हुन सक्नुलाई नै सफल सम्झिने शाहको निडर र प्रष्ट विचार छ । आफ्ना मातहतका सहकर्मीहरूको माझमा एक रोल मोडल साबित हुन सके भने आफ्नो पेशामा सफल भएको ठान्ने उनको सोचाइ नै छ । 

उनको नेतृत्व विकास गर्ने गुण अरुको भन्दा अलि भिन्न र फरक तवरको छ । किनकि उनी सधैं उपस्थिति जनाउने कोसिस गर्छिन् र गर भनेर आदेश दिनुभन्दा पनि प्रेमपूर्वक गरेर देखाउने बानी छ । हुन पनि पाक पेशामा आफू नै उपस्थिति जनाएर प्रदर्शन गर्न सके मात्र यसको गुणस्तरमा बृद्धि हुन जान्छ ।

समग्रमा भोजकुमारी शाहबाट सिक्न सकिने र प्रेरणाका गुणहरू धेरै छन् । पाककलामा व्यावसायिक रूपमा लाग्ने नयाँ पुस्ताका लागि उनी एक रोल मोडल पनि हुन् । उनीसँग भएको बलियो आत्मबल, तीब्र इच्छा र कामप्रतिको लगाबले उनलाई आजको एक सफल नारी सेफको रूपमा चिनाएको छ ।