हामी प्रायः गल्ती गर्नु हुँदैन भन्छौँ, गल्ती हुन्छ कि भनेर डराउँछौँ । आफ्ना नानीहरूलाई पनि यस्तै शिक्षा दिन्छौँ । गल्ती गर्नु राम्रो होइन भन्छौँ, गल्ती गरे दण्ड पाइन्छ भन्ने गर्छौँ, तर गल्ती भन्ने कुरा नै त्यस्तै । नगरौँ भनेर नहुने पनि होइन र गर्नु हुन्न भनेको भरमा नहुने पनि होइन । यो त त्यस्तो चीज हो, जुन नजानेर हुन्छ, नजान्दासम्म भइरहन्छ । त्यसैले गल्ती हुन नराम्रो होइन । हुन दिनुपर्छ । अन्यथा आफू पनि डरपोक भइन्छ, आफ्ना नानीहरूलार्ई पनि डरपोक बनाइन्छ । संंसार डरपोकका लागि होइन । वीरभोग्या वसुन्धरा हो । हरेक कुरामा डराउन थालियो भने त एकै पाइलो अघि बढ्न पनि सकिन्न । 

मानौँ कुनै सज्जन कतै जाँदै थिए । बाटो जङ्गलको छ । साथमा कोही थिएन । यस्तो अवस्थामा के हुन्छ थाहा छ ? पर कतै रुखको ठुटो देखियो भने पनि कुनै हिंस्रक जनावरको कल्पना गरी डराउन थालिन्छ । डोरी भए सर्प ठानिएला, रुख बिरुवा वा ठुटामुडा भए हिंस्रक जनावर ठानिएला । उनलार्ई पनि त्यस्तै भयो । रुखको ठुटो देखियो मनमा हिंस्रक जनावरजस्तो लाग्यो र डर पलायो । यही डरका कारण बिस्तारै त्यो चल्न चटपटाउन मात्र थालेन डरको मात्राअनुसार बिस्तारै आफू भएतर्फ आउन लागेकोसमेत देखिन थाल्यो । फलतः उनी गन्तव्यमा नपुगी फर्कन बाध्य भए । यही हो डरको परिणाम । वास्तवमा त्यहाँ कुनै हिंस्रक जनावर थिएन । अपितुको रुखको ठुटो थियो, तर उनका मनका डरले हिंस्रक जनावर बनाइदियो ।  

त्यस्तै हेरौँ अर्को पनि उदाहरण । कुनै एक सज्जनलाई कुकुरदेखि निकै डर लाग्थ्यो । घरपरिवारले सानैदेखि कुकुरको नजिक जानु हुँदैन नत्र टोकिदिन्छ भन्ने डर देखाएका थिए । यसैको कारण उनको मनमा कुकुरको डर यति बढी गडेको थियो कि कुकुर देख्नेबित्तिकै १२ हात पर भाग्ने गर्थे तर के गर्ने सँधै भागेर काम चल्ने त थिएन । उनलाई दैनिकजसो काम विशेषले पल्लो गाउँसम्म पुग्नुपर्ने हुन्थ्यो । बाटामा पर्ने घरहरूमा भुस्याहा कुकुर हुन्थे । उनी कुकुरले देख्छ कि भनेर लुकिलुकी हिँड्थे तर कुन सड्को कुकुरले देखिहाल्थ्यो र झम्टिन आउँथ्यो । भुस्याहा कुृकुरलाई भाग्ने मानिस भेटेपछि के चाहिन्थ्यो र । एवंरीतले केही समय बित्यो । अन्त्यमा केही नलागेपछि जे त पर्ला भनेर हातमा लठ्ठी लिएर अघि बढे । कुकुर आफैँ भाग्न थाल्यो । डराउँदासम्म उनी भुस्याहा कुकुरसित भाग्थे । डर हटेपछि उनीसँग भुस्याहा कुकुर भाग्न थाले । 

यी केही  एउटा उदाहरण हुन् । वस्तवमा जहाँ पनि यही नियमले काम गरेको हुन्छ । समस्यासित डराउन थाले समस्याले खेदिरहन्छ । सामना गर्न थाले समस्या आफैँलार्ई भाग्न कर लाग्छ तर के गर्ने हामीमा गल्ती हुन्छ कि भन्ने डर यति बढी छ कि मरिकाटे त्यसबाट उम्कन सक्दैनौँ । सक्ने पनि कसरी जब सानैदेखि घरपरिवारले त्यही सिकाएको छ । समाजले त्यही सिकाएको छ । सरकारले त्यही सिकाएको छ । शिक्षा, संस्कार र शास्त्रले त्यही सिकाएको छ ।  

बालबालिकाले गल्ती गरे अविभावकले गाली गर्दन् । पढाइमा केही गडबडी भए शिक्षकले गाली गर्छन् । असल नियतले काम गर्दागर्दै पनि कुनै गल्ती भयो भने समाजले गाली गर्छ । सरकारी काममा कुनै गल्ती भयो भयो भने कानूनले छाड्दैन । सरकारी कर्मचारीबाट गल्ती भयो सरकारले छाड्दैन । यस्तो अवस्थामा नडराएर गर्ने पनि के ? 
के गल्ती गर्नु अपराध हो र ? होइन नि ! यो सिकाइको एउटा माध्यम हो । सिक्ने भनेकै गल्तीबाट हो । गल्ती न गर्नेले सिक्नै सक्दैन । जब सिक्न सक्दैन तब काम गर्न पनि सक्दैन । काम सुरु गर्नुपूर्व नै डराउन थालेपछि आधा असफलता भइसकेको हुन्छ । सिक्नका लागि अवसर चाहिन्छ । अवसर दिने काम गल्तीले गर्छ । त्यसैले गल्ती हुन्छ भनेर डराउने  होइन । आफू पनि डराउनु हुन्न र बालबालिकालाई डरपोक बनाउनु हुँदैन । केही दिन्छ भने पनि यसैले दिन्छ कतै पुर्‍याउँछ भने पनि यसैले पुर्‍याउँछ । होइन गल्ती हुन्छ कि भनेर डराउन थालियो भने कहीँ पनि पुगिन्न ।  

त्यसो भए के गर्ने त ?: प्रश्न गम्भीर छ तर उत्तर त्यति गम्भीर छैन । केही पनि नगर्ने गल्ती गर्ने, गर्न दिने तर आफूले पनि गल्ती नदोहोर्‍याउने र बालबलिकालार्ई पनि दोहार्‍याउनु हुन्न भन्ने । यही नै गल्ती दर्शनको सन्देश हो । गल्ती नगर्दासम्म सिकिन्न । दोहोर्‍उन थाले चौपट हुन्छ ।