माघ २५, २०८०
काठमाडौं जिल्ला अदालतको एक आदेशका कारण बाँसबारी छालाजुत्ता कारखानाको सरकारी जग्गा घोटाला प्रकरणको अनुसन्धान यत्तिकै रोकिने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ । जग्गा हिनामिनाबारे नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्...
संविधान आएपछि संक्रमणकाल सकिन्छ भनेर नेतागणले भन्दै आएका हुन् । तर त्यो आश्वासन पूरा हुन गाह्रो परिरहेको छ । कतै संक्रमणले उल्टै सङ्कट गहि-याउने त होइन भन्ने आशङ्का मुलुकबाट हटिसकेको छैन । तैपनि तीन तहको चुनाव भएपछि संविधान कार्यान्वयन हुन्छ, त्यसपछि राजनीतिक सुस्थिरताको युग आउँछ भनेर आशा जगाइएको छ । त्यही कारणले पत्यार नलाग्दा-नलाग्दै पनि मतदाता स्थानीय चुनावको पहिलो चरणमा होमिए ।
एकै चरणमा हुनुपर्ने काम सरकारमा रहेकाहरूले दुई चरणमा गराउन खोज्नुको मुख्य कारण तराईका मतदातालाई पनि निर्वाध भोट खसाल्ने अधिकारको उपयोग गर्ने वातावरण बनोस् भनेर नै हो । यसलाई ‘मधेसी’ को नाममा र निहुँमा कसैले भ्रम वा अवरोध सिर्जना नगरून् भन्ने आसय सम्झी मतदाताले मौन समर्थन गर्दै तराई, पहाड र हिमाल सबै क्षेत्रका चुनावी तयारी हुन दिए । र, यसबीचमा संविधान संशोधन नगरिकन निर्वाचनमा सामेल हुन सङ्कोच मानिरहेका तराई-केन्द्रित केही दलका नेतालाई सहज होस् भनी सरकार र निर्वाचन आयोगले प्रकृयागत विषयमा लचक हुन मिल्ने कानूनी व्यवस्था पनि मिलाएको देखियो ।
निर्वाचनको मिति पनि ३१ जेठ र ९ असार गर्दै १४ असारमा सारिसकिएको छ ।
अब यस अनुकूल परिस्थितिको लाभ उठाई चुनावी अभ्यासबाट लोकतान्त्रिक परिपाटीलाई दरिलो पार्ने काम नेता कहलिनेहरूले गर्नुपर्छ । दुई तिहाई बहुमत नभैकन ‘रूपान्तरित’ संसद्ले पनि पारित गर्न नसक्ने संशोधनको खोचे थापेर चुनाव वहिष्कारको बाटो समात्नु बालहठ प्रदर्शन गर्नुसरह हो । समकालीन वस्तुस्थिति बुझेर होला विजय गच्छदार र उपेन्द्र यादवले बेलैमा प्रचार अभियान शुरू गरेको देखियो । अब महन्थ ठाकुर र महेन्द्र यादव समेत मिलेर बनेको दलले पनि यथार्थको धरातलमा उभिने साहस गर्नुपर्छ । अन्यथा उहाँहरूलाई नै घाटा लाग्नेछ ।
निर्वाचन र प्रतिनिधित्वसम्बन्धी ऐन कानून र नियमहरू तय भै एक चरणको निर्वाचन सकिइसकेपछि अर्को चरणको लागि भिन्नै कानूनी प्रावधानको माग गर्नु र त्यस्ता मागको सम्बोधन गर्नु अनुचित र कानूनत: नमिल्ने कुरा हुन् । स्थानीय तहको संख्या थप्ने सरकारी निर्णय सर्वोच्च अदालतले तत्काललाई रोकिदिएको घटना सबै सामुन्ने छ । लोकतन्त्रको लागि संघर्ष गर्दा वर्षौं बिताएका नेतागणले लोकतन्त्रकै मान्यतासित मेल नखाने किसिमका आग्रहको पछि लागिरहन सुहाउँदैन । एउटा प्रचलित लोकोक्ति छ: काम्लोमा सातु मुछ्दै नमुछ्नू , मुछिसकेपछि खान घिन नमान्नू ।
देशलाई अनिर्णयको बन्दी बनाउने छुट् कसैलाई दिइनु हुँदैन । कुनै पक्ष कुनै हालतमा चुनावमा भाग लिन्नँ भन्छ भने उसलाई वहिष्कार गर्ने हक छ; २०७० सालको निर्वाचनमा माओवादी नेता मोहन वैद्यको गुटले त्यसको अभ्यास गरेको पनि हो । अहिले पनि कुनै दल वा गुट सहभागी हुन चाहँदैन भने कर-बल गरिरहनु आवश्यक छैन । तर वहिष्कार गर्नेहरूले मतदाताको अधिकारमा अंकुश लगाउने वा अवरोध खडा गर्ने काम गर्न पाउँदैनन् । गर्न खोजे प्रहरी र अन्य सुरक्षा निकायहरूले कडाइका साथ अवरोधहरू पन्छाउनु पर्दछ । र, तय भएको चुनावी प्रकियालाई सहज रूपमा पूरा गराउन निर्वाचन आयोगलाई हरतरहले सघाउ पु-याउनु आवश्यक छ ।
काठमाडौं जिल्ला अदालतको एक आदेशका कारण बाँसबारी छालाजुत्ता कारखानाको सरकारी जग्गा घोटाला प्रकरणको अनुसन्धान यत्तिकै रोकिने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ । जग्गा हिनामिनाबारे नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्...
संघीयताप्रति नै वितृष्णा जगाउने गरी कोशी प्रदेशसभामा भइरहेको संविधानको खेलबाडमाथि सर्वोच्चले रोक लगाइदिएको छ । मुख्यमन्त्रीका रूपमा कांग्रेस संसदीय दलका नेता उद्धव थापाले प्रदेश सभामा लिएको विश्वासको मतसम्बन्...
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टिनियो गोटरेसको भ्रमणका बेला नेपालको शान्ति प्रक्रिया फेरि एकपटक अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमाझ चर्चाको विषय बनेको छ । नेपालको शान्ति प्रक्रियाको शुरूआती चरणमा राष्ट्र संघले सहजीक...
जाजरकोटलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर शुक्रवार मध्यरातमा गएको भूकम्पले कर्णाली प्रदेशका जिल्लामा धनजनको ठूलो क्षति पुर्यायो । आइतवार बिहानसम्म १ सय ५७ जनाको मृत्यु भएको छ भने सयौं घाइते भएका छन् । सयौंको संख्याम...
काकाकुल काठमाडौंको सपना र विकासको विद्रूप नमूना बनेको मेलम्ची खानेपानी आयोजना फेरि एकपटक उद्घाटन गरिएको छ । सिंहदरबारस्थित प्रधानमन्त्री कार्यालयमा बनाइएको धारो खोलेर प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रच...
कर्मचारीलाई तलब खुवाउन समेत हम्मेहम्मे पर्नेगरी देशको अर्थतन्त्र जर्जर अवस्थामा चलिरहेको छ । कोरोना महामारी र युक्रेन युद्धबाट सिर्जित समस्याका कारण अर्थतन्त्र लामो समयदेखि शिथिल छ । बजार चलायमान बन्न सकेको छ...
सृष्टिमा हरेक चीजको एउटा अति हुन्छ, जसलाई हामी सीमा भन्ने गर्छौँ, जलाई उसले आउँदा सँगै लिएर आएको हुन्छ र जेजति गर्छ यसैभित्रै रहेर गर्छ । अति पार गर्नासाथ उसको अस्तित्व पनि समाप्त हुन पुग्छ । अति पार गरेपछि नदी...
नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलन कतिपटक विभाजन भयो ? पुनः एकता, मोर्चा गठन, विघटनलाई हेर्दा यसको जोडघटाउको लामै शृङ्खला बन्छ । र, त्यसमा मूलधारको राजनीतिबाट विभाजित कम्युनिस्ट पार्टी अर्थात् वामपन्थी पार्टीहरूको विसर्...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...