सर्वोच्चमा कामु प्रधानन्यायाधीशबारे अन्योल– प्रक्रिया बुझ्ने जिम्मा न्यायाधीश कार्की र मुख्य रजिस्ट्रारलाई

सर्वोच्च अदालतको इतिहासमै पहिलोपटक गोलाप्रथाबाट पेशी तोक्ने प्रक्रियाको शुरूआत भए पनि बुधवार सुनुवाइ भने प्रभावित बन्यो ।

नेपाल बार एसोसिएसन र सर्वोच्च अदालत बार एसोसिएसनले कामु प्रधानन्यायाधीश नतोकिँदासम्म इजलासमा नबस्न आग्रह गरेपछि न्यायाधीशहरू इजलास छाडेर छलफलमा जुटेका थिए ।

न्यायाधीशहरूको बैठकले कामु तोक्ने विकल्पबारे विधि र प्रक्रिया बुझेर भोलि निर्णय लिने निष्कर्ष निकालेको छ ।

'कामु प्रधानन्यायाधीश नतोकिँदासम्म बेञ्च बस्नुभएन भनेर वकिलहरू आए, त्यसपछि हामी छलफलमा जुटेका थियौं,' एक न्यायाधीशले लोकान्तरसँग भने, 'कामु दिने कुरा फुलकोर्टले निर्णय गर्ने विषय त होइन । यो दिने (प्रधानन्यायाधीश) र लिने (वरिष्ठतम् न्यायाधीश)बीचको कुरा हो । लिने र दिनेबीच संवाद नभएको अवस्थामा कामु तोक्ने कानूनी प्रावधान तथा विधि र प्रक्रिया के छ, त्यो बुझेर आउन दीपक श्रीमान् (वरिष्ठतम् न्यायाधीश दीपककुमार कार्की) र मुख्य रजिस्ट्रारलाई जिम्मा दिइएको छ ।'

बैठकमा केही न्यायाधीशले कामु नतोकी इजलासमा बस्न नहुने धारणा राखेका थिए । तर आफूहरूले नै शुरू गरेको गोलाप्रथा प्रणालीलाई स्थापित गर्नका लागि पनि इजलासमा फर्किनुपर्ने समझदारी न्यायाधीशहरूबीच भएको छ ।

'केही श्रीमानले कामु नतोकी मुद्दा हेर्नुहुँदैन भन्ने कुरा राख्नुभएको थियो । त्यसो गर्दा गोलाप्रथा प्रणाली स्थापित हुन सक्दैन । मुद्दा हेर्ने कुराबाट अलग हुनुहुँदैन भन्ने समझदारी भएको छ,' ती न्यायाधीशले भने ।

प्रधानन्यायाधीशले बिदा नलिएको र उपचाररत रहेको अवस्थामा एकलौटी ढंगले कामु तोकेर अगाडि बढ्दा एकसाथ दुई प्रधानन्यायाधीश कायम हुनसक्ने विषयमा पनि बैठकमा छलफल भएको थियो ।

प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शमशेर जबरा कोरोना संक्रमणको कारण देखाउँदै केही दिनदेखि अनुपस्थित छन् ।

उनी सशस्त्र प्रहरी अस्पताल बलम्बुमा उपचाररत रहेको उक्त अस्पतालले विज्ञप्तिमार्फत बुधवार जनाएको थियो ।  

जबराको अनुपस्थितिमा संविधानको धारा १२९ (६) अनुसार कामु प्रधानन्यायाधीश तोकेर मात्र सुनुवाइ अगाडि बढाउनुपर्ने बारको तर्क छ ।

उक्त धारामा भनिएको छ–

प्रधान न्यायाधीशको पद रिक्त भएमा वा कुनै कारणले प्रधान न्यायाधीश आफ्नो पदको काम गर्न असमर्थ भएमा वा बिदा बसेको वा नेपालबाहिर गएको कारणले प्रधान न्यायाधीश सर्वोच्च अदालतमा उपस्थित नहुने अवस्था भएमा सर्वोच्च अदालतको वरिष्ठतम् न्यायाधीशले कायममुकायम प्रधान न्यायाधीश भई काम गर्नेछ ।

प्रधानन्यायाधीशले मार्ग प्रशस्त गर्नुपर्ने मागसहित नियमित सुनुवाइ बहिस्कार गरेका न्यायाधीशहरू बुधबारबाट पूर्णरूपमा इजलासमा फर्किने तयारीमा थिए । तर कामु प्रधानन्यायाधीशको विवादले सुनुवाइ प्रभावित बन्यो ।