बर्सेनि दशैंमा गाउँघर पुग्नुपर्ने यात्रुलाई टिकट लिन र गन्तव्यमा पुग्न गरिने प्रयास टाउको दुखाइको विषय बन्ने गरेको छ । दशैं शुरू हुनु १५ दिन अघिसम्म पनि सबैभन्दा बढी यात्रुले यात्रा गर्ने स्थलमार्गको टिकट बूकिङ खुला भएको छैन ।

दशैंअघिको १५ दिनमा राजधानी काठमाडौंबाट दैनिक १ देखि डेढ लाख यात्रु विभिन्न गन्तव्यका लागि बाहिरिने गरेका छन् । यात्रुको चाप सामान्य दिनको तुलनामा दशैं लागेपछि दोब्बरभन्दा बढी हुने गरेको छ । यात्रुको चाप बढ्ने भए पनि दशैं शुरू हुने दिन (घटस्थापना) को १० दिनअघि अर्थात् असोज १ गतेबाट मात्रै गाडीको टिकट बूकिङ खुला हुने भएको छ ।

कोरोना महामारीका कारण पछिल्लो २ वर्ष गाउँ जान नपाएकादेखि चाडबाड सकिएलगत्तै आउने चुनावको माहोल बनाउनेहरूसम्मले यो वर्ष पनि शहरबाट गाउँघर फर्कनेको चाप बढ्छ । यो वर्ष चुनावी वर्ष समेत भएकाले करीब २० लाख नेपाली दशैंका लागि राजधानीबाट बाहिरिने अनुमान नेपाल यातायात व्यवसायी महासंघको छ । 

आकाश मार्ग प्रयोग गर्नेहरूका लागि भने अनलाइन बूकिङकै कारण जतिबेला चाह्यो, त्यति नै समयमा टिकट लिन सकिन्छ । पछिल्लो समय विकसित भएको प्रविधिका कारण हवाई टिकट चाहेकै बेलामा र घरमै बसेर लिन सकिने सुविधा छ । हाल हवाई यात्रुले लिने टिकटमध्ये ८० प्रतिशत अनलाइनबाटै लिने गरिएको सम्बन्धित वायुसेवा कम्पनीको भनाइ छ । बाँकी २० प्रतिशत टिकट एजेन्सी र सम्बन्धित वायु सेवाको सेल्स काउन्टरबाट हुने गरेको छ । 

त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको तथ्यांकअनुसार गत वर्ष दशैंको महिनामा काठमाडौंमा ४ लाख ४३ हजार यात्रुको हवाई जहाजमार्फत आवागमन भएको छ । यो तथ्यांक दैनिक औसतमा १४ हजार हो ।

हवाई यात्रुका लागि टिकट काट्न यात्रुका लागि हातहातमा मोबाइल वालेट, बैंकिङ एपदेखि विभिन्न प्रकारका डिजिटल प्लेट फर्म उपलब्ध छन् तर सबैभन्दा बढी यात्रुसँगको सरोकार हुने र व्यवस्थित गर्न आवश्यक सार्वजनिक सवारीको भने टिकट लिन सहजीकरण गर्ने कुनै सिस्टम नै छैन ।
 
स्थलमार्गबाट सार्वजनिक सवारीसाधन प्रयोग गरेर यात्रा गर्ने यात्रुका लागि भने टिकट व्यवस्थित गर्न प्रयास गरिरहेको बस सेवा म्यानुअल टिकट बिक्रीमै रमाइरहेको छ । कसैले टिकट लिन चाहेमा व्यवस्थापन मात्रै मिलाइदिने, सहजीकरणको प्रयास मात्रै गर्ने तर अनलाइन टिकटको व्यवस्था गर्न नसकिएको बस सेवाका सीईओ पीआर खनालले बताए । 

उनले भने, ‘हवाईजहाजको जस्तो यात्रु प्रस्थान र गन्तव्यमा पुग्ने समय गाडीमा यकिन हुन्न । गाडीका लागि ई–टिकेटिङ गर्न विभिन्न निकायको सहयोग र समन्वय चाहिन्छ ।’ गाडीको टिकट अनलाइन गर्ने व्यवस्था कमजोर भएको र यात्रुले टिकट लिन काउन्टरमै जानुपर्ने बाध्यता छ । अनलाइनबाट टिकट दिन प्राविधिक चाहिने, सिस्टम बनाउनुपर्ने र त्यसका लागि अन्तर निकायको समन्वय आवश्यक पर्ने हुन्छ, त्यही समन्वय हुन नसकेको बुझाइ पनि बस सेवाका सीईओ खनालको छ ।

‘अनलाइन टिकटलाई गन्तव्यमा पुगेर सहजै फर्कने सुनिश्चिता चाहिन्छ’

नेपाल यातायात व्यवसायी महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष सरोज सिटौला नेपालमा सरकारी निकायले बनाउने सिस्टममै समस्या भएको हुँदा व्यवसायीले चाहेर पनि सुविधा दिन नसकेको बताउँछन् । उनले भने, ‘व्यवसायीले त भएको सिस्टममै गाडी कुदाउने हो । सरकारले बनाएको सिस्टम नमान्ने भन्ने हुँदैन ।’ यसका लागि गन्तव्यमा पुगेर सहजै गाडी फर्कने बाटोको सुनिश्चिता हुनुपर्ने बुझाइ महासंघको छ ।

सिटौलाका अनुसार दशैंका लागि टिकटको अग्रिम बूकिङ खुलेन भनेर गुनासो आइरहेको छ तर धेरैजसो राजमार्गदेखि गाउँगाउँ जाने बाटो बिग्रिएको छ । बाटो बनाउने, मर्मत गर्ने काम सडक विभागले गरिदिनुपर्छ । सरकारी निकायले सहजीकरण गर्नुपर्नेमा नगर्ने अनि टिकट लिएर बसेका यात्रुले समयमा गाडी आइपुगेन भनेर अरुको कारणले यातायात व्यवसायीले दोष पाउने गरेको पनि सिटौलाले बताए । 

सरकारले सामान्य मर्मत गरेर हुने बाटो बनाइदिने काम नगर्दा यात्रु लिएर हिँडेको गाडी गन्तव्यमा पुगेर फर्कने समयको ठेगान नहुनु यातायातका लागि मुख्य समस्या भएको उनको भनाइ छ ।

हवाई जहाजको जस्तै सार्वजनिक सवारीसाधनको पनि घरमै बसेर अनलाइनबाटै टिकट दिन सकिए यात्रु र व्यवसायी दुवैलाई सहज हुने भए पनि तत्कालै सम्भव नभएको बुझाइ सिटौलाको छ । 

मुख्य राजमार्गदेखि गाउँगाउँ पुग्ने सडकमा अवरोध

वर्षातको समय नसकिएको र बेलाबेलामा भइरहेको वर्षाका कारण अहिले पनि राजमार्गदेखि गाउँगाउँ जोड्ने सडक अवरुद्ध भइरहेका छन् । सडक विभागका अनुसार मनाङ जाने सडक, रसुवाको धुन्चे सडक, बाजुरा सडक, बुटवल–नारायणगढ, मुग्लिन–पोखरा सडक, मलेखु–मुग्लिन सडक सहितका मुख्य राजमार्गमा नै अवरोध आइरहेका छन् । 

यात्रुको सबैभन्दा बढी चाप हुने यी सडक निर्वाध रूपमा नखुलेका कारण यातायात व्यवसायीले गुनासो गरेको सडक विभागका महानिर्देशक अर्जुनजंग थापाले बताए । उनले भने, ‘सबै क्षेत्रको सडक चुस्त–दुरुस्त राखिरहनुपर्ने भए पनि पहिरो आउने र पानी पर्ने क्रम नरोकिँदा समस्या भएको हो । पानी रोकिएपछि पहिरो हटाउने र सडक खुला गर्न विभागले सम्बन्धित क्षेत्रका सडक डिभिजनलाई आवश्यक बजेट सहितको निर्देशन दिइसकेको  पनि उनले बताए । 

थापाले भने, ‘यातायात व्यवसायीले गरेको गुनासोलाई सम्बोधन गर्ने प्रयास विभागले गरिरहेको छ तर सडक निर्माण हुने क्रममा रहेको अवस्थालाई भने केही समयको असहजताले सधैंलाई सहज हुन्छ भने सहनुपर्ने पनि हुन्छ ।’ सडक विभागका अनुसार सवारी चाप बढी हुने र विकल्प पनि नभएका बुटबल–नारायणगढ, मुग्लिन–पोखरा, मलेखु–मुग्लिन सहितका निर्माणाधीन सडकको हकमा निर्माण शुरू भएको १–२ वर्ष असहजता सहेर यात्रा गर्नुपर्ने हुन्छ ।

तस्वीरःसरद रेग्मीको फेसबुकबाट