चितवन– सरकारले कार्यान्वयनमा ल्याउन खोजेको दुध तथा दुग्ध पदार्थको स्वच्छता एवंम गुणस्तर निर्देशिका प्रति किसानले असन्तुष्टि व्यक्त गरेका छन् ।

‘दुध तथा दुग्ध पदार्थको स्वच्छता एवंम गुणस्तर निर्देशिका २०७५’ किसानको हितमा नभएको र किसानको हितमा नहुनु उपभोक्ता र स्वंयम सरकारकै हितमा नभएको भन्दै टिप्पणी गर्दै किसानले उक्त निर्देशिका प्रति असुन्तुष्टि व्यक्त गरेका हुन् ।

कृषि तथा पशुपञ्छि विकास मन्त्रालय अन्तर्गतको खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागले तयार पारेको निर्देशिकामा किसानले दुध दुहुँदा प्लाष्टिकको भाँडा प्रयोग गर्न नमिल्ने व्यवस्था गरेको छ ।

कृषि तथा पशुपञ्छि विकास मन्त्रालयबाट समेत गत असोज ४ गते स्वीकृति भइसकेको उक्त निर्देशकाको परिच्छेद ३ (छ)को ‘ङ’ मा दुध संकलन गर्दा आल्मुनियम वा स्टेनलेस स्टिलको भाँडा वा क्यान मार्फत मात्रै गर्नुपर्ने उल्लेख गरिएको छ ।

निर्देशिकामा यसो उल्लेख गर्नुको अर्थ प्लाष्टिकको भाँडा प्रयोग नगर्न भन्न खोजेको किसानहरुको बुझाई छ । सफा भाँडोको प्रयोग गर्न भनेर निर्देशिकामा हुने स्वभाविक भएपनि आल्मुनियमको भाँडो नै भनेर सरकारले किटान गर्नुको कारण आफुहरुले नबुझेको किसानहरुले बताएका छन् ।

निर्देशिकामा गरिएको सो व्यवस्थालाई आफुहरुको दुग्ध व्यवसाय माथि सरकारले खेलवाड गर्न खोजेको अर्थमा बुझेको भन्दै किसानहरुले चर्को असन्तुष्टि व्यक्त गरेका हुन् ।

चितवन रत्ननगरका गाई पालक किसान किसोर बगालेले सरकारले निर्धारण गरेको मापदण्ड मान्न आफुहरु तयार रहेको तर त्यस निर्देशकाको बारेमा सकारले जनचेतना फैलाउनु पर्ने बताए । 

‘सरकारले निर्देशिकामार्फत् प्लाष्टिकको क्यानमा मात्रै दुध दुहुनु पर्ने व्यवस्था गरेको छ । यो व्यवस्था स्वभाविक हो । तर, प्लाष्टिक भाँडोलाई विस्थापन गर्न सरकारले के, कस्ता कार्यक्रमहरु लिएर हामीमाझ आएको छ । त्यसका विषयमा सरकारले जागरण अभियान चलाउनु पर्छ कि पर्दैन?’ आक्रोस् पोख्दै उनले भने,  ‘हामीमध्ये कोही किसान बुझ्न नसक्ने पनि छौं, चिन्न नसक्ने पनि छौं । त्यस्ता चिन्न नसक्ने, सजिलै बुझ्न नसक्ने किसानलाई बुझाउन, सिकाउन सरकारको दायित्व भित्र पर्छ कि पर्दैन?’

त्यस्तै उनले सरकारले नेपाली उपभोक्तालाई ‘शुद्ध दुध’ उपभोग गर्न खोजेको विषय एकदमै स्वागत योग्य भएपनि ‘शुद्ध दुध’ उत्पादन गर्ने किसान उत्पादन गर्नमा सरकारले लगानी गर्न नसकेको बताए । शुद्ध दुध उत्पादन गर्ने किसान उत्पादन गर्ने सरकारी दायित्व रहेको भन्दै उनले किसान विरोधि नीति ल्याएर दुग्ध किसानलाई भड्काउन नहुने बताए ।

त्यस्तै चितवनकै अर्का गाई पालक (किसान) डोलप्रसाद धमलाले सस्तो भाँडो  भएका कारण प्लाष्टिकको भाँडो नै प्रयोग गर्न बाध्य रहेको बताए ।

सिल्भरको भाँडोमा दुध नल्याउन भनेर दुग्ध सहकारीहरुले भनेपछि आफुहरुले प्लाष्टिकको भाँडो प्रयोग गर्न बाध्य भएको उनको भनाई  थियो । ‘आल्मुनियमको भाँडो प्रयोग गर्न भनेर सरकारले भनेको छ’ उनले भने, ‘प्लाष्टिकको भाँडो धेरै टिकाउ पनि हुन्छ र सस्तो पनि हुने भएकाले हामीले त्यही भाँडो प्रयोग गर्दै आएका छौं, ।’

यसअघि सरकारले प्लाष्टिकका भाँडा विस्थापित गर्नको लागि आल्मुनियमका भाँडा वितरणको अभियान सुरु गरेपनि स्थानीय सरकार बनेयता त्यस्ता कुनै पनि क्रियाकलाप सञ्चालन हुन नभएको धमलाको भनाई थियो ।

यता निर्देशिका निर्माण गर्ने निकाय खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागले प्लाष्टिकको भाँडो प्रयोग गर्दा त्यसमा दुध टाँसिने सम्भावना हुने र सफा गर्न अप्ठ्यारो हुने भन्दै प्लाष्टिकको भाँडामा दुध संकलन तथा दुहुन नहुने बताएको छ ।

विभागका प्रवक्ता पूर्णचन्द्र वस्तीले आल्मुनियमको भाँडा सफा गर्न सजिलो पनि हुने र दुध पनि नटाँसिने हुने भएकाले आल्मुनियमको भाँडा प्रयोग गर्न भनिएको बताए । ‘प्लाष्टिकको भाँडामा दुध टाँसिने सम्भावना हुन्छ । फोहोर जम्ने सम्भावना हुन्छ’ उनले लोकान्तर डटकमसँग भने, ‘आल्मुनियमको भाँडा सफ ागर्न पनि सजिलो हुन्छ र दुध पनि टाँसिदैन त्यसैले निर्देशिकामा त्यस्तो भनिएको हो, ।’

कृषि तथा पशुपञ्छि मन्त्रालयबाट स्वीकृति भइसकेको उक्त निर्देशिका आगामी चैत देखि कार्यान्वयनमा आउने छ ।