इजरायललाई किन पैसा दिइरहन्छ अमेरिकाले ?

अमेरिकाले इजरायललाई दिने आर्थिक सहायताका विषयमा राष्ट्रपति जो बाइडनकै पार्टीका केही नेताहरूले प्रश्न उठाउन थालेका छन् । 

अमेरिकाको पैसा केमा खर्च भइरहेको भन्ने विषयमा तीखो नजर राख्नुपर्ने सिनेटर बर्नी स्यान्डर्सको भनाइ छ । 

सन् २०२० मा अमेरिकाले इजरायललाई ३.८ अर्ब डलरको आर्थिक सहायता गरेको थियो । ओबामा प्रशासनले लामो समयसम्म इजरायललाई वार्षिक सहायता दिनका लागि गरेको प्रतिबद्धता अनुसार नै यो दिइएको थियो । 

सन् २०१७ देखि २०२८ सम्म गरी ३८ अर्ब डलरको प्याकेज सहमतिमा ओबामा प्रशासनले सन् २०१६ मा हस्ताक्षर गरेको थियो । 

त्यसबाहेक पोहोर साल अमेरिकाले शरणार्थीहरूलाई सेटल गराउनका लागि ५० लाख डलर सहायता गरेको थियो । अन्य देशबाट आउने यहुदीहरूलाई आफूकहाँ बसाउने नीति इजरायलले लामो समयदेखि अंगीकार गर्दै आएको छ । 

अमेरिकाले विगत केही वर्षदेखि इजरायललाई संसारको सबभन्दा उन्नत सेना बनाउन सहायता गरिरहेको छ । अमेरिकी फन्डको सहायताले इजरायल अमेरिकासँग सैन्य उपकरण किन्ने गर्छ । 

उदाहरणका लागि, इजरायलले ५० वटा एफ–३५ विमान किनेको छ जसको उपयोग क्षेप्यास्त्र आक्रमणका लागि गरिएको छ । तीमध्ये २७ वटालाई डेलिभरी गरिसकिएको छ । प्रत्येक विमानको मूल्य १० करोड डलर छ । 

पोहोर साल इजरायलले आठवटा केसी–४६ए बोइङ पेगासस विमान किनेको छ जसको मूल्य लगभग २.४ अर्ब डलर बताइएको छ । यो एफ–३५ जस्तै आकाशमा नै इन्धन भर्न सक्ने विमान हो । 

इजरायलसँग आइरन डोम नामक मिसाइल डिफेन्स सिस्टम छ । यसले आफूतिर प्रहार गरिएका क्षेप्यास्त्रलाई आकाशमै नष्ट गरिदिन्छ । 

इजरायललाई दिइएको ३.८ अर्ब डलरमध्ये ५० करोड डलर यही मिसाइल डिफेन्सका लागि दिइएको थियो । आइरन डोम बनाउनका लागि गरिएको लगानी पनि यसैमा संलग्न थियो । 

सन् २०११ देखि अहिलेसम्म अमेरिकाले इजरायलको आइन डोमका लागि १.६ अर्ब डलर लगानी गरिसकेको छ । त्यसबाहेक इजरायलले अमेरिकासँग सैन्य प्रविधिमा काम गर्नका लागि लाखौं करोडौं डलर खर्च गरेको छ ।

त्यसमा सुरुङहरू पत्ता लगाउने प्रविधि पनि समावेश छ । 

दोस्रो विश्वयुद्धपछि अमेरिकाले सबभन्दा धेरै आर्थिक सहायता इजरायललाई नै दिएको छ । यूएस एडका अनुसार, सन् २०१९ मा अमेरिकाले इजरायललाई अफगानिस्तानपछि सबभन्दा बढी आर्थिक सहायता दिएको छ । 

अफगानिस्तानलाई दिइएको आर्थिक सहायताको ठूलो भाग अमेरिकी सैन्य अभियानमा खर्च गरियो । देशमा स्थिरता ल्याउनका लागि त्यो खर्च गरिएको बताइएको छ । तर सेप्टेम्बर महिनामा अमेरिकी सैनिकहरू फिर्ता जाने भएकाले सन् २०२१ मा ३७ करोड डलर मात्रको माग गरिएको छ । 

यसका विभिन्न कारण छन् । सन् १९४८ मा यहुदी मुलुक इजरायल बन्नेबित्तिकै अमेरिकाले त्यसलाई मान्यता दिएको थियो । यसबाहेक इजरायललाई अमेरिकाले पश्चिम एसियामा महत्त्वपूर्ण सहयोगीका रूपमा हेर्ने गरेको छ जुन साझा लक्ष्य र लोकतान्त्रिक मूल्यका लागि प्रतिबद्ध छ । 

अमेरिकाको विदेश सहायता निकायका अनुसार, अमेरिकाको सहायताले इजरायल आफू वरपरको जोखिमसँग लड्नका लागि सैन्यशक्ति कायम राख्न सफल छ ।