देशमा संघीयता आए पनि धेरै नेताहरू संघप्रति नै आकर्षित छन् । बाँकी बचेकाहरूको ध्यान स्थानीय तहतर्फ छ । प्रदेश भने नेताहरूका लागि बार्गेनिङ गर्ने थलो मात्रै बनेको छ ।

प्रदेश १ मा तीनजना मुख्यमन्त्री र ३० जना मन्त्री भइसकेका छन् । मन्त्री तथा मुख्यमन्त्री भएका अधिकांशले संघमा दाबी गरेका छन् ।

प्रदेशसभामा प्रतिनिधित्व गर्ने १९ नेताले संघमा बल गरिरहेका छन् । संघमा जान चाहने नेताहरूमा पूर्व मुख्यमन्त्रीसहित मन्त्री तथा सांसदहरू रहेका छन् ।

पूर्वदेखि वर्तमान मुख्यमन्त्रीसम्मका नेताहरूले संघ ताकिरहेका छन् । शेरधन राई र भीम आचार्य पूर्व मुख्यमन्त्री तथा राजेन्द्र राई बहालवाला मुख्यमन्त्री हुन् ।

तीनैजना प्रदेशसभाबाट बिदा लिने मनस्थितिमा छन् । शेरधनले संघमा टिकट पाउने पक्का जस्तै छ भने भीम र राजेन्द्रको सम्भावना कम छ । आचार्य १० बुँदे सहमति गरी एमालेमा बसेका नेता हुन् ।

सोही कारण आचार्यलाई अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले टिकट दिने सम्भावना कम रहेको एमालेकै नेताहरू बताउँछन् ।

सुनसरी– २ बाट उनको नाम संघमा सिफारिश भएपनि उनलाई रेवतीरवण भण्डारीले टक्कर दिइरहेका छन् । भण्डारी एमाले सुनसरीका अध्यक्ष हुन् ।

राजेन्द्रको निर्वाचन क्षेत्र भोजपुर हो । भोजपुर संघीय निर्वाचन क्षेत्र एउटा मात्रै हो । भोजपुरमा गत चुनावमा वाम गठबन्धन हुँदा माओवादीका सुदन किराँती विजयी भएका थिए ।

यसपटक लोकतान्त्रिक गठबन्धन हुँदा पनि उनले नै टिकट पाउने सम्भावना छ ।

नेकपा विभाजित भएर पुरानै पार्टीमा फर्केपछि माओवादी केन्द्र परित्याग गरी एमाले प्रवेश गरेका ताप्लेजुङका नेता टंक आङ्बुहाङको नाम पनि संघमा सिफारिश भएको छ ।

आङ्बुहाङ यसअघि प्रदेश १ को आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्री थिए । माओवादीले कारवाही गरेपछि उनको पद गुमेको थियो ।

एमालेकै प्रदेश सांसद हिराकुमार थापाको नाम झापा ४ बाट प्रतिनिधिसभामा सिफारिश भएको छ । थापा प्रदेश १ का पूर्वमन्त्री पनि हुन् । 

एमाले प्रदेश १ का अध्यक्ष समेत रहेका पूर्व आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्री तुलसीप्रसाद न्यौपानेको नाम पनि संखुवासभाबाट प्रतिनिधिसभामा सिफारिश भएको छ ।

सुनसरी– ४ बाट जगदिशप्रसाद कुसियतको नाम सिफारिस भइसकेको छ, उनी पनि प्रदेश १ का पूर्वमन्त्री हुन् । 

तेह्रथुमबाट तेजमान कन्दङ्वा, उदयपुर–१ बाट विमल कार्की, उदयपुर– २ बाट कला घले, खोटाङबाट उषाकला राई र ओखलढुंगाबाट अम्बीरबाबु गुरुङ प्रदेश छाडेर संघमा जाने तयारीमा छन् । 

कांग्रेसबाट संघमा सिफारिश हुनेमा प्रदेश– १ कांग्रेस संसदीय दलका नेता राजीव कोइराला र प्रदेश– १ का उद्योग, श्रम तथा रोजगार मन्त्री समेत रहेका प्रताप प्रकाश हाङ्माङ पनि छन् ।

कोइरालाको नाम सुनसरीको– २ बाट प्रतिनिधिसभातर्फ उम्मेदवारीका लागि सिफारिश भएको छ भने हाङ्माङको ताप्लेजुङबाट सिफारिश भएको छ । 

माओवादी केन्द्रका ४ जना सांसदको नाम संघमा सिफारिश भएको छ । इलाम– २ बाट धिरेन्द्र शर्मा, झापा– ३ बाट पूर्णप्रसाद राजवंशी, झापा– ४ बाट झलकसिंह दर्लामी र खोटाङबाट रामकुमार राई छन् ।

सिफारिशमा परेका दर्लामी हाल प्रदेश १ का कृषिमन्त्री हुन् भने राई खानेपानी तथा सिञ्चाइ मन्त्री छन् । 

नेकपा एकीकृत समाजवादीका तर्फबाट संघमा जान इच्छा राख्नेमा मुख्यमन्त्रीसहित एक मन्त्री रहेका छन् । मुख्यमन्त्री राजेन्द्रकुमार राई र सामाजिक विकास मन्त्री राजन राई संघका लागि आकांक्षी हुन् ।

नेता व्यवस्थापनको थलो प्रदेश

संघमा जान इच्छा राख्ने नेताहरूलाई प्रदेशमा उठ्न नेतृत्वले दबाब दिन थालेको छ । नेताको व्यवस्थापनमा समस्या भइरहेका बेला संघमा दाबी गर्नेलाई प्रदेशमा नै उठ्न दबाब दिइएको हो ।

केन्द्रीय नेतृत्वले प्रदेशकै तयारीमा जुट्न भन्न थालेपछि नेताहरूले नयाँ शर्त राख्न थालेका छन् । मुख्यमन्त्री दिए मात्रै प्रदेशमा उठ्ने भनेर अधिकांशले नेतृत्वसँग बार्गेनिङ गरिरहेका छन् ।

नेपाली कांग्रेसबाट डा. डिला संग्रौला, अमृत अर्याल र भीम आचार्यको नाम मुख्यमन्त्रीका लागि चर्चामा रहेको छ ।

संग्रौलालाई शेखर कोइरालाले मुख्यमन्त्रीको आश्वासन दिएका छन् भने अर्याललाई सभापति शेरबहादुर देउवाले आश्वासन दिएका छन् ।

गुट परिवर्तन गरेर केन्द्रीय सदस्य भएका भीम पराजुली पनि मुख्यमन्त्रीका लागि बाग्रेनिङमा छन् ।

मोरङ क्षेत्र नम्बर ४ बाट संघमा सिफारिश भएका उनले मुख्यमन्त्री दिए प्रदेशमा उठ्ने भनेर नेताहरूसँग बार्गेनिङ गरिरहेको कांग्रेसकै नेताहरू बताउँछन् ।

कांग्रेसबाट नै अन्य दुई केन्द्रीय सदस्य पनि मुख्यमन्त्रीको लाइनमा रहेका छन् । 

केन्द्रीय सदस्य डा. संग्रौलाले संघमा टिकट नपाए मुख्यमन्त्री दिने पक्कापक्की गर्न सभापति शेरबहादुर देउवालाई भनेको चर्चा छ ।

संग्रौलाले विराटनगर महानगरपालिकाको मेयरमा पनि दाबी गरेकी थिइन । नेता शेखर कोइरालाले पनि संग्रौलालाई मुख्यमन्त्रीका लागि समर्थन जनाइसकेको चर्चा कांग्रेस वृत्तमा छ ।

महिला तथा पढेका युवाहरू नेतृत्वमा आउनु ठीक भएको भन्दै कोइरालाले सहयोग गर्ने आश्वासन दिएको नेताहरू बताउँछन् ।

केन्द्रीय सदस्य अर्याल पनि संघमा टिकट नपाए मुख्यमन्त्री बन्ने दौडमा छन् । तथापि उनको नाम प्रतिनिधिसभामा मोरङ क्षेत्र नम्बर ४ र ५ बाट सिफारिश भइसकेको छ ।

डिला र अर्याल संस्थापन पक्षका हुन् । पराजुली भने कृष्ण सिटौला निकटका हुन् । 

माओवादी केन्द्रबाट मुख्यमन्त्रीमा दुईजना आकांक्षी छन् । प्रदेश १ का आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्री इन्द्र आङ्बो पनि मुख्यमन्त्रीको दौडमा छन् ।

उनले आर्थिक मामिला मन्त्रालय नै दुईपटक सम्हालेका छन् । आङ्बोले मुख्यमन्त्री दिने भए मात्रै प्रदेशमा उठ्ने भनेर अध्यक्ष प्रचण्डसँग बार्गेनिङ गरेका थिए ।

उदयपुर क्षेत्र नम्बर २ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्य समेत रहेका सुरेश राई पनि मुख्यमन्त्रीका आकांक्षी रहेको चर्चा छ । मुख्यमन्त्री पाएमा संघ छाडेर प्रदेशमा आउने तयारीमा उनी छन् ।

उनको क्षेत्रबाट नेकपा एकीकृत समाजवादीका उपमहासचिव जग्गनाथ खतिवडा उम्मेदवार बन्ने चर्चा छ ।

केही दिनअघि विराटनगरमा सञ्चारकर्मीहरूसँग कुराकानी गर्दै खतिवडाले उदयपुर क्षेत्र नम्बर २ मा गठबन्धनका तर्फबाट आफू उम्मेदवार हुने बताएका थिए । 

‘अघिल्लो चुनावमा सुरेशजी र मेरोबीचमा भद्र सहमति भएको थियो,’ उनले भने, ‘उहाँले पहिला गरेको सहमति तोड्दिन भनिसक्नु भएको छ ।’

एमालेबाट तीनजनाको नाम चर्चामा रहेको छ । हिक्मतकुमार कार्की, गुरु बराल र जीवन घिमिरे मुख्यमन्त्रीको लाइनमा छन् । 

बरालले मोरङ क्षेत्र नम्बर ३ मा संघमा दाबी गरेका थिए । तर भानुभक्त ढकालका अगाडि उनको केही चलेन । त्यसपछि उनले मुख्यमन्त्री पाउने पक्का भए प्रदेशमा उठ्ने बताएको चर्चा एमाले वृत्तमा छ ।

यता घिमिरेले भने स्थानीय तहको निर्वाचनमा मेयरमा दाबी गरेका थिए । तर उनले टिकट पाएनन् । उनले त्यतिबेला नै प्रदेशमा मुख्यमन्त्री पाए मेयर पद छाड्ने बताएका थिए ।

मुख्यमन्त्रीका अर्का आकांक्षी कार्की बराललाई प्रदेशमा आउनबाट छेक्ने रणनीतिमा छन् । बराल आएमा सिनियर नेता भएकाले मुख्यमन्त्री पद छाड्नुपर्छ भन्ने चिन्ता उनलाई छ । 

बराल पार्टी अध्यक्ष ओलीसँगै राजनीति गरेका नेता हुन् । घिमिरे भने १० बुँदेवाला भएकाले कार्कीलाई खासै डर छैन ।