सत्ता गठबन्धनको एक घटक लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा) नेपालका वरिष्ठ नेता राजेन्द्र महतो सर्लाही– २ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्य पदका लागि प्रतिस्पर्धामा छन् ।

गठबन्धनकै अर्को दल नेपाल समाजवादी पार्टीका महेन्द्र राय यादव उनका प्रतिद्वन्द्वी छन् । पातलो कुर्ता, धोती, गम्छा र चप्पल लगाएर चर्को घाममा पसिना चुहाउँदै सर्लाहीको सुखचैना गाउँमा घरदैलो कार्यक्रम गरिरहेका बेला भेटिएका महतोसँग लोकान्तकर्मीहरू विन्देश दहाल र अजयअनुरागीले कुराकानी गरेका छन् । प्रस्तुत छ, कुराकानीको सम्पादित अंश :

अन्ततः तपाईं गृहजिल्ला फर्किनुभयो । अघिल्लो चुनावमा जनकपुर किन जानुभएको थियो र अहिले सर्लाही किन फर्किनुभयो ?

– धनुषा जानुपर्ने थियो र गइयो । त्यहाँ उद्देश्यहरू पूरा गर्नुथियो र गरियो । लक्ष्य पूरा भइसकेपछि गृहजिल्ला फर्किइयो । त्यतिखेर मधेशी गठबन्धन थियो । गठबन्धनबाट बहालवाला सांसद महेन्द्र राय यादवले दाबी नछाडेपछि मलाई अन्यत्रबाट लड्नुपर्छ भनेर प्रस्ताव आयो । 

त्यतिबेला धनुषाबाट प्रदेशको राजधानी बनाउनुपर्ने, मधेशको नामकरण गर्नुपर्ने, नयाँ जनकपुर बनाउनुपर्ने लगायतका सवालहरू जनकपुरमा उठिरहेका थिए । जनकपुरमा राजेन्द्र महतोको माग भइरहेको थियो । निधिको हैन, विधिको शासन आउनुपर्छ लगायतका कुराहरू त्यहाँ आइरहेका थिए । त्यही प्रयोजनका लागि धनुषाका साथीहरूले मलाई त्यहाँ बोलाउनुभएको थियो । 

अन्ततः म जनकपुर गएँ । त्यो मेरो लागि नयाँ ठाउँ थियो । पार्टी संगठन र कार्यकर्ताको अभाव थियो । तर त्यहाँका जनताले मलाई धेरै मायाप्रेम गर्नुभयो । मधेश आन्दोलनको रापताप थियो । त्यसलाई जोगाउन, मधेशी जनताको हकअधिकारको सवाललाई संसदमा उठाउन, जनकपुरको दुरवस्थालाई सुधार्न र त्यहाँ विधिको शासन स्थापित गराउन जनकपुरमा मलाई अभिभारा दिइएको थियो । त्यसलाई पूरा गर्न मैले निष्ठाका साथ काम गरें । 

यही बेलामा सर्लाही पनि दुरवस्थाबाट पीडित छ । सर्लाहीका मानिसले मलाई गाली गर्थे । उनीहरू मलाई सर्लाही बर्बाद भयो, जनकपुर त बनाइराख्नुभएको छ, अब सर्लाही पनि बनाउनुपर्छ भनिरहेका थिए ।

जिल्लाका कार्यकर्ताहरूले तपाईंलाई यी सबै कुरा भने ?

– जिल्ला नेतृत्वविहीन अवस्थामा थियो । त्यस्तै मलंगवा र हुलाकी सडकको दुरवस्था अनि अधिकार पहिचानका लागि लड्नेहरू माओवादीतर्फ पलायन भएपछि कार्यकर्ता तथा आमजनताको सब्र (धैर्य) को बाँध टुट्यो र मलाई सर्लाही गएर उम्मेदवारी दिनुपर्छ भन्दै सुझाव आयो । सर्लाहीलाई नै बनाउने, त्यहीँ बसेर मधेशको आवाज उठाउने हो भन्दै मलाई अत्यधिक दबाब आयो । जायज दबाब आएपछि मैले अत्यधिक मन परेको जनकपुर छोड्नुपर्‍यो । त्यहाँ अत्यधिक काम पनि सम्पन्न भइसकेका छन् । 

यहाँ एकदमै मेहनत गरिरहनुभएको छ । खुट्टामा फोका पनि उठेछन् । कस्तो प्रतिक्रिया पाइरहनुभएको छ ?

– जनताको अत्यधिक प्रेम पाएको छु । संगठन त आखिर हामीले नै बनाएको हो । तितरबितर र अस्तव्यस्त भइसकेको संगठनलाई यति सानो अवधिमै सुधार गरिसकेका छौं । यताउता घुमिरहेका सारा मधेशवादीहरू एकजुट भइरहेका छन् । सबभन्दा ठूलो कुरा, आम जनताले परिवर्तनको चाहना बोकिरहेका छन् । लगातार २५ वर्षदेखि सांसद रहेका महेन्द्र यादवले केही पनि गरेनन् । एउटा पनि उल्लेखनीय काम उनीबाट भएन । उनले सर्लाहीको दुरवस्था बनाइदिए भनी जनताले व्यापक रूपमा परिवर्तनको आवाज उठाइरहेका छन् । 

महेन्द्रजी र तपाईंले विगतमा पनि एकपटक प्रतिस्पर्धा गर्नुभएको थियो र तपाईं त्यसमा पराजित हुनुभएको थियो । अब उहाँलाई परास्त गर्ने अवस्था तपाईंले बनाइसक्नुभएको छ ?

– मैले हैन, जनताले परास्त गर्ने हो । जनताको मतदानले उहाँ पराजित हुने हो । त्यो अवस्था देखिएको छ यस क्षेत्रमा । 

तपाईंले यहाँबाट लडेर जोखिम मोल्नुभयो भनिरहेका छन् धेरैले ।

– जनकपुर जस्तो ठाउँमा त जोखिम भएन भने सर्लाहीमा के जोखिम हुन्थ्यो ? यहाँ बिल्कुल सहज अवस्था छ । सबैजना माया गर्ने, मन पराउने व्यक्तिहरू हुनुहुन्छ । म तीनचोटि चुनाव जितेको ठाउँ हो । 

जातिगत संरचनामा यादव र मुस्लिमको वर्चस्व छ भन्छन् नि । 

– विगतमा सर्लाहीको राजनीति जातिगत आधारमा भएकै हो । त्यसैले यहाँ समृद्धि र विकास हुन सकेन । जात भएपछि विकास किन चाहियो भन्ने सोच थियो । जातीय एजेन्डाको आधारमा मतदान भएपछि विकासको एजेन्डा पछि परिहाल्छ । त्यसबाट जनताले धेरै शिक्षा पाइसकेका छन् । सर्लाहीमा पुरानो अवस्था छैन, मलाई भनिएको थियो । मान्छेहरू जातपातभन्दा माथि उठिसकेका छन् । विकास नभएर जनता आत्तिएका छन् र परिवर्तनको कामना गरिरहेका छन् । 

त्यो कुरा यहाँ आएर मैले प्रत्यक्ष देखें । यादवको र मुसलमानको नारा लगाएर महेन्द्रजीले ठगिरहनुभएको थियो । अहिले जनता सचेत भएका छन् । यादवहरू नै आक्रामक रूपमा उहाँको विरुद्ध छन् । परिवर्तन गर्नुपर्छ भनी सबभन्दा बढी जोडतोडले आवाज उठाउने यादव समुदाय नै छन् । कार्यकर्ता र नेताको स्तरमा समेत यो आवाज व्यापक सुनिएको छ । 

मुसलमान समुदाय पनि सतर्क भएको छ । दुईचार पैसा मदरसाको नाममा दिएर कुनै पनि विकासको गतिविधि अघि बढाएनन् भनेर उनीहरूमा असन्तुष्टि छ । त्यसैले यसपालि जातीय नाममा हैन, विकासको नाममा मतदान हुन गइरहेको छ । त्यसैले पनि मलाई सहज अवस्था छ । 

मधेशका लागि लड्ने, संसदमा आवाज उठाउने विगतका इतिहास पनि जनताले याद राखेका छन् । गाउँगाउँमा जाँदाखेरी मैले संसदमा निर्वाह गरेको भूमिका जनताले याद गरिरहनुभएको छ । हाम्रो सांसदले कहिले पनि मधेशी, थारू, मुस्लिमको लागि बोलेन हैन भनेर मसँग जनताले भनिरहेका छन् । मधेशको आवाज उठाउने अनि जे सके जति जनकपुरको विकासका लागि पनि गरिरहनुभएकै छ, त्यसैले हामी तपाईंलाई नै मतदान गर्छौं भनिरहनुभएको छ । गाउँगाउँमा त्यही अनुसारको उल्लासमय वातावरण छ । 

सत्ता गठबन्धनको आधिकारिक उम्मेदवार हामी हो भनेर महेन्द्र राय यादवहरू भनिरहनुभएको छ । तपाईंहरू पनि गठबन्धनमा हुनुहुन्छ । अलिकति अन्योलको स्थिति भएन र ?

– यो बकवास कुरा हो । गठबन्धनमा कुनै समस्या छैन, जनतालाई कुनै भ्रम छैन । मित्रवत् प्रतिस्पर्धा भइरहेको छ । नेपाली कांग्रेस र लोसपाबीच भएको सम्झौताअनुसार यस क्षेत्रमा मित्रवत् प्रतिस्पर्धा भइरहेको हो । 

कांग्रेसको उम्मेदवार प्रदेशको क र ख दुवैमा छ । यो कसरी भयो ?

– हो, प्रदेशमा बेइमानी गरिएको छ । उता कांग्रेसका जंगीलाल रायले टिकट पाउनुभएको छ । यता लोसपाका मेथुर चौधरीको जिम्मेवारी हो । आधिकारिक उम्मेदवार उहाँ नै हो । बाँकी सब जालझेल हो । माओवादीले जालझेल गरेको हो । जंगीलाल र मेथुरका विरुद्ध माओवादीले उम्मेदवारी दिएको छ । त्यो थपिएको उम्मेदवार हो । त्यसले केही गर्न सक्दैन । अन्ततोगत्वा गठबन्धनले घोषणा गरेको आधिकारिक उम्मेदवारहरूलाई नै जनताले जिताउनुहुन्छ । 

अहिलेको यो गठबन्धनपछि तपाईंहरूले कतिवटा सीट जित्नुहुन्छ ? 

– सीट जित्ने कुरा त जनताको मतदानबाट नै थाहा हुने हो । गठबन्धनबाट प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि उठाएका अधिकांश सीटहरू हामी जित्छौं । प्रदेशसभामा पनि धेरै सीटहरू जित्छौं । मधेश प्रदेशबाहेकका सीटहरू पनि जित्छौं । विभिन्न ठाउँमा प्रतिस्पर्धामा हामी छौं । थ्रेशहोल्ड पनि कट्ने अवस्थामा छ । प्रतिनिधिसभामा ५८ सीटमा हाम्रो उम्मेदवारी परेको छ । आगामी एउटा मुभमेन्टको कल्पना पनि हामी गरिरहेका छौं । 

सत्ता गठबन्धनमा रहेर पनि मुभमेन्ट हुन्छ ? भोलि त यो सत्ता गठबन्धनले नै सरकार बनाउला नि ?

– ठीक छ । सरकार पनि बन्छ, केही छैन । तर हामी सदन र सडक दुवैबाट संघर्ष गर्छौं । हामी सरकारमा बसेर पनि संघर्ष गर्छौं । मैले उपप्रधानमन्त्री पदका लागि शपथ ग्रहण गरेकै बेलामा पनि संघर्ष गरेको हो । बहुल राष्ट्रिय राज्य बनाउनुपर्छ नेपाललाई भनेकै हो । इमान्दारिता हुनुपर्छ, संघर्षको बाटो रोकिँदैन । 

गठबन्धनको जीत भएमा सरकारमा गइन्छ, हैन त ?

– अब हेरौं के अवस्था बन्छ ! तर नेपाली कांग्रेससँग हाम्रो गठबन्धन चुनावपछि पनि रहन्छ ।