किड्नी बिक्रीको सूचनाभित्र लुकेको दर्दनाक कथा– अनि टकबहादुरले देखेनन् विकल्प

‘मेरो किड्नी बिकाउमा छ । कसैलाई चाहिन्छ भने सम्पर्क गर्नुहोला । मलाई व्यवहार चलाउन धेरै गाह्रो भएको हुनाले किड्नी बेच्न खोजेको हो । नेपाल सरकारसँग पनि मेरो अनुरोध छ, नरोक्नका लागि । ब्लड ग्रुप ए,’ एउटा ‘ह्वाइट पेपर’मा लेखिएको यो सन्देश अहिले सामाजिक सञ्जालमा ‘भाइरल’ छ ।

ज्याला मजदुरी गरेर गुजारा गर्ने नवलपरासी–बर्दघाट सुस्ता पूर्व कावासोती –१३ बुढौलीकुनाका टकबहादुर परियारले चारैतिरबाट साहु र बैंकको ऋणले घेरिएपछि यस्तो सूचना निकालेका हुन् ।

परियारले यो सन्देश गाउँका बिजुलीका पोल, खम्बा र सार्वजनिक स्थलमा आफ्नो मोबाइल नम्बरसहित टाँसेका छन् । यसरी टाँसिएको सूचना अहिले सामाजिक सञ्जालमा समेत भाइरल छ ।

बैंकको ऋण तिर्न नसकेपछि आफ्नै मिर्गौला बिक्रीमा राखेको टकबहादुरले सुनाए ।

उनको उतारचढावपूर्ण जीवनकथा सुन्ने जो कोहीको मनलाई पनि यसले विक्षिप्त बनाउँछ । सानो बैंकिङ कर्जा र सापटीले टकको जीवनलाई अँध्यारो बनाएको छ । चुलिँदो ऋण र आर्थिक भार कम गर्न रोजगारीको सिलसिलामा संयुक्त अरब इमिरेट्स (यूएई) पुगेका उनी दशैं मनाउने गरी घर फर्किए । 

साढे दुई वर्षअघि टक निःशुल्क टिकट र भिसामार्फत रोजगारीका लागि परदेश लागेका थिए । १५ हजार ऋण लिएर विदेश गएका टकलाई शुरूमा काम गर्ने उद्योगले पारिश्रमिक दिएन । त्यसपछि महिनाको ५० हजार तलब दिने अर्को उद्योगमा काम शुरू गरे । विदेश जानुअगाडि उनले गाउँलेहरू र फाइनान्ससँग १० लाख रूपैयाँ ऋण लिएर ‘पिकअप’ भ्यान निकालेर चलाएका थिए । 

गाडीको कमाइबाट ऋणको ब्याज र घर खर्च जसोतसो चलेको थियो । गाडी भाडामा चाहियो भनेर विभिन्न मानिसहरूले फोन गर्दा श्रीमतीले शंका गर्न थालिन् । महिलाको फोन आउँदा श्रीमतीले अर्कैसँग लागिस् भनेर निहुँ खोज्न थालिन् । एकदिन दुईदिन श्रीमतीसँग झगडा बढ्न थाल्यो । घरबार बिग्रनुभन्दा बरु आफैं विदेश गए । 

गाडी खरिद गर्दाको ४ लाख रुपैयाँ ऋण बाँकी नै थियो । विदेश जान भनेर काठमाडौंतर्फ लागेपछि श्रीमतीले दुई लाखमा गाडी बिक्री गरिदिइन् ।

विदेश रहेकै बेला श्रीमतीले तिमीले ऋण तिर्न सक्दैनौ, म पनि विदेश जान्छु, नाता प्रमाणित गर भनेपछि छोरालाई भनेर नाता प्रमाणित गरिदिए ।

आफूले श्रीमतीका लागि दुबईकै एक ब्युटीपार्लरमा काम खोजिदिए पनि एजेन्टमार्फत भिजिट भिसामा दुबई हुँदै श्रीमती कुवेत पुगेको उनले बताए । परियारका अनुसार ५ महिनाअघि श्रीमती कुवेत पुगेकी हुन् । कुवेत पुगेकी श्रीमतीले फोन र अन्य सामाजिक सञ्जाल ब्लक गरेको परियारले बताए ।

अहिले गाडी निकाल्दाको र अन्य व्यक्तिहरूसँग लिएको ऋण करिब ८ लाख रुपैयाँ बाँकी रहेको छ । परियारले स्वरोजगार बैंकबाट निकालेको २ लाख ५० हजारको मासिक १४ हजार ५०० किस्ता तिर्नुपर्छ । छिमेक लघुवित्तबाट ल्याएको २ लाख रूपैयाँमध्ये ५० हजार तिर्न बाँकी छ । स्थानीय सहकारीलाई ५० हजार तिर्न बाँकी छ । अन्य छिमेकीहरूसँग ५० हजारदेखि डेढ लाखसम्म मासिक २ रूपैयाँ ब्याजमा लिएको गरी करिब ८ लाख ऋण बाँकी रहेको उनले बताए । ब्याजमा लिएको पैसाको ३/४ वर्षदेखि तिर्न नसक्दा ऋण चुलिँदै गएको परियारले बताए ।

‘कतैबाट पनि ऋण तिर्न सक्ने उपाय नदेखेपछि मिर्गौला बिक्री गर्ने सोचमा पुगें,’ उनी भन्छन्, ‘डक्टरसँग पनि सल्लाह गरें । ऋणबाट मुक्ति पाउन यो निर्णय मेरो हो । विभिन्न ठाउँदेखि विदेशबाट समेत मिर्गौलाका लागि फोन आइरहेको छ ।’ गत वर्ष खेत जोत्दा लागेको २ हजार ऋण समेत तिर्न नसक्दा घरमा पालेका ३ वटा हाँस समेत उठाएर लैजान्छु भन्दै साहु घरमा आएको उनले दुखेसो पोखे । 

सम्पत्तिको नाममा परियारको केही छैन । २ कठ्ठा उब्जनी नहुने जग्गा छ । ५ धुरमा काठको खाँवा हालेर टिनले छाएको कच्ची घर छ । ती सबै ऐलानी जग्गा हुन् । घरको खाँवा र टिन पनि पुराना भएर बर्खामा पानी चुहिने र जाडोमा चारैतिरबाट चिसो आउने गर्छ ।  

परियार तीन भाइमध्ये परियार कान्छा छोरा हुन् । आमा र बाबु पनि परियारसँगै छन् । आमा प्रेसर र दमको रोगी रहेको र पैसा नहुँदा उपचारसमेत गराउन नसकेको उनले सुनाए । 

किड्नी बिक्रीको पम्प्लेट देखेपछि परियारलाई भेट्न विभिन्न व्यक्तिहरू उनको घरमा पुग्ने गरेका छन् । परियारले किड्नी बेच्नुबाहेकको विकल्प नरहेको भन्दै त्यसका लागि विभिन्न ठाउँबाट फोन आएको बताए ।

कानूनतः मिर्गौला खरिद/बिक्री गर्न पाइँदैन । तर, विकल्पै नभएकाले त्यसो गर्नु आफ्नो बाध्यता रहेको परियारको भनाइ छ । उनले किड्नीको मूल्य २० लाख रुपैयाँ लगाएका छन् । सर्जरी खर्चसहित अन्य खर्च किड्नी लिनेले नै तिनुपर्ने उनले बताए । ‘मैले २० लाख मेरो खातामा पठाएपछि मात्र अपरेसन कक्षमा जान्छु भनेको छु । उहाँहरूले सम्पर्क गर्छु, भन्नुभएको छ,’ परियारले भने । 

‘मसँग मर्नु वा किड्नी बेच्नुबाहेकको विकल्प छैन । कि सरकारले ऋण तिर्ने वातावरण मिलाइदिनुपर्‍यो, कि किड्नी बेच्न दिनुपर्‍यो,’ उनले भक्कानिँदै भने ।  

बाबालाई ऋणले थिचेपछि उनका छोराछोरी विद्यालय जान छाडे । ‘कक्षा ९ मा पढ्ने जेठो र कक्षा ४ मा पढ्ने कान्छो दुवै छोराले घरको आर्थिक अवस्था दयनीय भएपछि स्कूल जान छाडेको छन् । दशैंतिहारमा ममीको फोन आउँछ भनेर छोराहरूले आश गरेका थिए, तर फोन आएन । छोराहरूको चाडपर्व आमाको फोनकै आशमा बित्यो,’ उनले भने । 

कावासोती नगरपालिका वडा नम्बर १३ का वडाध्यक्ष लालबहादुर गुरुङले टकको आर्थिक अवस्था कमजोर रहेको बताए ।

‘उनले मिर्गौला बिक्रीमा भन्ने पम्प्लेट टाँसेपछि हामीले बुझेका थियौं,’ वडा अध्यक्ष गुरुङले लोकान्तरसँग भने, ‘गरिबीसँगै उनीको पारिवारिक असन्तुलन पनि देखिन्छ । गाडी किनेर चलाएका उनको त्यसैबाट आर्थिक अवस्था बिग्रिएको रहेछ ।’

जिल्ला प्रहरी कार्यालय नवलपरासी पूर्वका डीएसपी वेदबहादुर पौडेलले मिर्गौला बिक्रीको पेपर टाँस्दै हिँडेपछि टकलाई कार्यालयमा ल्याएर काउन्सिलिङ गरिएको बताए । ‘हामीले कार्यालयमा ल्याएर उनको पृष्ठभूमि बुझियो,’ डीएसपी पौडेलले लोकान्तरसँग भने, ‘हामीले ऋण सबैलाई लाग्छ, ऋण लाग्दैमा गैरकानूनीरूपमा अंग बिक्री गर्छु भन्दै हिँड्न मिल्दैन भन्यौं । धेरै सम्झाएर पठाएका छौं, आर्थिक रूपमा विपन्न भएर विक्षिप्त भएपछि उनले लेख्दै हिँडेका रहेछन् ।’