रूपन्देहीको मायादेवी गाउँपालिकाकी स्वास्थ्य शाखाकी सहसंयोजक शर्मिला शर्मा विगत ५ महिनादेखि कोरोना भाइरस विरूद्धको संघर्षमा अग्रपंक्तिबाट लडिरहेकी छिन् ।

उनको हरेक दिनको ‘ड्युटी’ क्वारेन्टीन र आइसोलेसनमा बसेका व्यक्तिको अवस्था बुझ्नेदेखि संक्रमितको सम्पर्कमा आएकाको ‘कन्ट्याक्ट टेसिङ’ र स्वास्थ्य सामग्रीको व्यवस्थापनमा बित्ने गर्छ ।

उनकी ३ वर्षीया छोरी समेत छिन् । छोरीलाई माइतमा छाडेर उनी अहोरात्र महामारी विरूद्धको लडाइँमा खटेकी छन् ।

शर्मिलाको खटाइ कोरोना अस्पतालमा काम गर्ने नर्सको भन्दा फरक छैन । मायादेवी भारतसँग सिमाना जोडिएको स्थानीय तह हो । जहाँबाट दैनिक रूपमा लुकीछिपी नेपाल–भारत आवतजावत भइरहन्छ । जसले गर्दा संक्रमणको जोखिम बढी छ । तर ३५ वर्षीया शर्मिला महामारीविरूद्ध निर्भिकताका साथ आफ्नो जिम्मेवारी पूरा गर्न लागेकी छन् ।

‘शुरू शुरूमा त मनमा केही डरको आभास भयो । कोरोना लागेपछि मरिहालिन्छ भन्ने आममानिसको जस्तै मेरो पनि बुझाइ रह्यो । तर पछिल्लो समय सबैले सामान्य रूपमा लिएँ । स्वास्थ्यकर्मी भएपछि देशलाई अप्ठ्यारो पर्दा पछाडि हट्नु त भएन नि ? दूध खाने छोरीलाई माइतमा छाडेर महामारीमा खटिएकी छु,’ उनले भनिन् ।

काममा खटिँदा शर्मिलालाई छोरीको याद पनि पटक–पटक आइरहन्छ । तर यो बेलाको प्राथामिकता जनसेवा नै रहेको ठान्छिन् उनी । ‘महामारीमा खटिएकी स्वास्थ्यकर्मी हुँ’ भन्दा अहिले पनि गर्भको महसूस हुने शर्मिला बताउँछिन् । 

‘म त द्वन्द्वकालमा पहाडी जिल्ला म्याग्दीमा पनि काम गरेकी हुँ । त्यहाँ माओवादीको कति डर थियो । अहिले डर छैन । महामारीको विषम परिस्थितिमा यही सकारात्मक आत्मविश्वासले काम गर्ने हो, डराउने होइन,’ शर्मिला थप्छिन्, ‘काम गर्दा ढिलोचाडो मलाई पनि ‘पोजेटिभ’ देखिएला तर कुनै पनि हालतमा जिम्मेवारीबाट पन्छिने छैन । बरू लड्ने हो आत्मविश्वास लिएर यो भाइरसविरुद्ध ।’

उनी सरकारी सेवामा प्रवेश गरेको १७ वर्ष भयो । उनले २०६० सालमा बाग्लुङबाट अनमी (चौथो तह) बाट सरकारी सेवामा प्रवेश गरेकी हुन् । उनी अहिले छैठौं तहमा पुगेकी छन् । सेवा प्रवेशको २ वर्ष उनले म्याग्दीको साविक पाखापानी गाविसको हेल्थपोस्टमा काम गरिन् । त्यहाँ उनले काम गर्दा मुलुकमा द्वन्द्वकाल थियो । सोही वर्ष तत्कालीन नेकपा माओवादीले म्याग्दी सदरमुकाम बेनी बजारमा आक्रमण गरेको थियो । 

उनी भन्छिन्, ‘द्वन्द्वकाल म्याग्दीमा काम गर्दाको अनुभवदेखि महामारीमा खटिएको दुवै अनुभव सरकारी सेवामा गर्दा सगाल्न पाएँ । अब यो कोरोनाचक्रलाई स्वास्थ्यकर्मीसहित सचेत नागरिकले जुटेर नियन्त्रण गर्न सकिन्छ ।’

सरकारले केही दिन अघिदेखि ‘लकडाउन’ खुकुलो बनाएको छ । यस्तो बेला नागरिक, स्वास्थ्यकर्मी, चिकित्सक, जनप्रतिनिधि सबैको सचेतना आवश्यक रहेको उनी बताउँछिन् । मायादेवीमा ४६ जना स्वास्थ्यकर्मी अग्रपंक्तिमा खटिएका छन् । तीमध्ये १ जनालाई संक्रमण देखिए पनि अन्य सबै सुरक्षित भएर काम गरिरहेका छन् । 

विश्वका विभिन्न देशले कोभिड विरूद्ध खोप बनाएको दाबी गरिरहे पनि त्यसले हालसम्म आधिकारिकता पाउन सकेको छैन । कोरोनाको औषधि बने पनि नेपालमा तत्काल आउने सम्भावना देखिँदैन । 

शर्मिला र उनीसँगै काम गर्ने अर्की साथी कन्ट्याक ट्रेसिङमा परे । तर साथी भाडाको घरमा बस्ने गर्छिन् । कोरोना लागेकासँग सम्पर्कमा आएपछि घरधनीले बस्न नदिने डर भएपछि शर्मिलाले उनलाई पनि आफ्नै घरमा क्वारेन्टीन बस्न दिइन् ।

रूपन्देही कोरोनाको ‘हटस्पट’ जस्तै बनेको छ । स्वास्थ्य मन्त्रालयले जिल्लाको ‘रेडजोन’मा राखेको छ । जिल्लामा ५०० भन्दा बढी सक्रिय संक्रमित छन् भने जिल्लाभर संक्रमितको संख्या १ हजार ३०० भन्दा बढी पुगिसकेको छ । तर भारतसँग सिमाना जोडिएको र बढी जोखिम रहेको भए पनि मायादेवीमा रुपन्देहीका अन्य स्थानीय तहमा भएका संक्रमितको तुलनामा संक्रमितको सख्या कम छ ।

मायादेवीमा हालसम्म ३६ जनालाई मात्र संक्रमण भयो । त्यसमध्ये ३० जना निको भएर घर फर्किसकेका छन् भने ६ जना संक्रमित कोही संस्थागत आइसोलेसन र कोही होम आइसोलेसनमा छन् । मायादेवीमा संक्रमण कम हुनुमा सबैको साथ सहयोग रहेको शर्मिला बताउँछिन् ।

 
हरेक व्यक्तिले अनिवार्य मास्क र भौतिक दूरी काम गर्न सके ९० प्रतिशत कोरोना नियन्त्रणमा आउने शर्मिलाको खटाइको अनुभवले सिकाएको छ । ‘सधै लकडाउन गरिराखेर पनि सम्भव हुँदैन । महामारीलाई नियन्त्रण गर्ने बल अब जनताको ‘कोर्ट’मा आएको छ,’ शर्मिलाले भनिन् । 

शर्मिलाको घर पनि मायादेवी–८ वजदिलुवामा पर्छ । उनका पति पनि स्वास्थ्यकर्मी नै हुन् । पति जिल्लाकै रोहणी गाउँपालिकाका अहेब हुन् । दुवै जना महामारीमा सँगै घरबाट निस्किन्छन् । साँझ घरमा जान्छन् । पति पनि स्वास्थ्यकर्मी भएकाले उनलाई परिवारबाट साथ र सहयोग मिलेको छ । 

अहिले मायादेवीमा नयाँ कोही व्यक्ति आएमा गाउँपालिकामा खबर गर्छन् । भारत र विदेशबाट आएकालाई घरमा छुट्टै कोठा भए घरमै क्वारेन्टीनमा र घरमा छुट्टै कोठा नहुनेलाई गाउँपालिकाले बनाएको क्वारेन्टीनमा राख्ने गरिन्छ । जेठ र असारमा ६ वटा क्वारेन्टीन बने पनि अहिले गाउँपालिकाको क्वारेन्टीन एउटा मात्र छ ।