चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा पछिल्लो समय गैंडा मर्नेक्रम बढेसँगै कृषि सहकारी तथा प्राकृतिक स्रोत समितिले छलफल थालेको छ ।

छलफलका लागि समितिका सभापति पूर्णकुमारी सुवेदी नेतृत्वको ७ सदस्यीय टोली निकुञ्जको कार्यालय कसरा आइपुगेको हो ।

टोलीले गैंडाको संरक्षणमा काम गर्ने संघसंस्था तथा संरक्षणकर्मीसँग अन्तक्र्रिया गर्नेछ । 

चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा चालू आर्थिक वर्षमा मात्रै विभिन्न कारणबाट १६ गैंडाको मृत्यु भइसकेको छ । यसमध्ये ४ गैंडा चोरी शिकारबाट मरेको निकुञ्जको तथ्यांक छ ।

विश्वमै दुर्लभ मानिने एकसिङ्गे गैंडाको मृत्यु हुने क्रम बढेपछि संरक्षणकर्मी चिन्तित बनेका छन् । वन र वन्यजन्तुको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोष र निकुञ्जले काम गरिरहेका छन् । 

सन् २०१५ मा भएको गैंडा गणना अनुसार निकुञ्जमा ६०५ गैंडा थिए । यो बीचमा १५६ गैंडाको विभिन्न कारणबाट मृत्यु भएको छ । निकुञ्जले केही वर्ष शून्य चोरी शिकार वर्ष मनाए पनि अहिले भने गैंडा मर्ने क्रम रोक्न निकुञ्ज विशेष रणानीतिका साथ अगाडि बढ्ने भएको छ । कालगतिबाट गैंडा मर्ने कुरा सामान्य भए पनि चोरी शिकारबाट गैंडा मर्नुमा अन्तर्राष्ट्रिय गिरोहको संलग्नता रहेको आशंका गरिएको छ । 

निकुञ्जसँग जोडिएका विपन्न समुदायका लागि निकुञ्ज तथा राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षणकोष सौराहाले आयमूलक सीपका लागि तालिम दिने काम गरिरहेको छ । 

निकुञ्जका प्रमुख संरक्षण अधिकृत अणनाथ बरालले निकुञ्ज गैंडाको मृत्युबारे गम्भीर भएर यसको समस्या पत्ता लगाई समाधानमा लाग्ने बताए ।

कोरोनाका कारण भएको बन्दाबन्दीले निकुञ्जमा चोरी शिकार बढेको आशंका गरिएको भए पनि यसले कुनै प्रभाव नपारेको निकुञ्ज प्रमुख बरालको भनाइ छ । निकुञ्जले गैंडाको चोरी शिकार नियन्त्रणका लागि यस आसपासका बस्तीमा विषेश निगरानी समेत बढाएको छ ।