अहिले नेपालमा एक फल निकै चर्चामा छ ‘पेपिनो मेलन’ । जुन विदेशी फल भनेर चिनिन थालेको छ ।

रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता (इम्युनिटी पावर) बढाउने विदेशी फल ‘पेपिनो मेलन’ नेपालमा लोकप्रिय हुँदै गएको छ ।

स्वास्थ्य सम्बन्धी व्यापक फाइदा बोकेको फल काठमाडौंको कौसी–कौसीमा पनि खेती गरेको पाइन्छ । कोभिड–१९ महामारीका कारण ‘पेपिनो मेलन’ फल सबैले खोज्दै खान थालेका छन ।

‘पेपिनो मेलन’ अनौठो फलबारे धेरै कमलाई मात्र थाहा छ । यसको नेपाली नामकरण पनि भएको छैन । यसको नेपाली नाम नभए तापनि विदेशबाट छिरेको हुनाले गाउँघरमा विदेशी फल भनेर चिनिन्छ भने शहरमा ८ फ्रुट पनि भनिन्छ । 

‘पेपिनो मेलन’ फलको खासै आफ्नो छुट्टै स्वाद पहिचान छैन । विभिन्न ८ फलहरूको स्वाद भिन्न–भिन्न रूपमा आउने हुँदा पनि यसलाई ‘एट फ्रुट’ नाम दिइएको हो । शहर बजारको कौसी–कौसीमा ‘पेपिनो मेलन’ खेती सहज फस्टाएको देख्न सकिन्छ ।

‘पेपिनो मेलन’ फलको खेतीका लागि खासै मेहनत पनि गर्नु नपर्ने र आफैं झाँगिएर आउने हुँदा धेरैले सरल रूपमा गमला–गमलामा पनि रोपेको देखिन्छ ।

‘पेपिनो मेलन’ फल दक्षिण अमेरिकी महादेशका पेरु, इक्वेडर, कोलम्बिया, बोलिभिया, चिली लगायत देशमा अत्याधिक पाइन्छ । अत्याधिक पाइने र व्यापक रूपमा व्यावसायिक खेत गर्ने गरिन्छ । पेपिने मेलन धेरै प्रकारका हुन्छन् र आकारमा पनि गोलो, लाम्चो, अण्डाकार आदि हुन्छन् ।

हामीलाई स्वस्थ रहन चाहिने भिटामिन ए, भिटामिन बी, भिटामिन सी, भिटामिन के प्रशस्त पाइन्छ ‘पेपिनो मेलन’मा । खाँदा स्वादिलो मात्र होइन, प्रशस्त मात्रामा औषधीय गुण पाइन्छ । ‘पेपिनो मेलन’ फलको स्वाद कसैलाई मेवा जस्तो लाग्छ त कसैलाई भूइँकटर जस्तो पनि लाग्छ ।

विदेशी फल भनेर बजार नपाइएला कि भन्ने डर रहेकोमा पेपिनो मेलनले छिट्टै बजार लिन सफल भयो । कीर्तिपुर तिरका किसानले ‘पेपिनो मेलन’ फललाई व्यावसायिक रूपमा फलाउन थालेका छन् । विशेषगरी ‘पेपिनो मेलन’ फल कोलम्बिया, इक्युडर, बोल्विया, पेरु, चिली, न्युजिल्यान्ड, टर्की, अमेरिका, जापान युरोपमा बढी प्रख्यात छ । ‘पेपिनो मेलन’लाई अंग्रेजीमा ‘पेपिनो डुल्स्’ पनि भन्छन् भने स्पेनिसहरू यसलाई पेपिनो मात्र भन्छन् ।

स्वास्थ्य सम्बन्धी फाइदा 

– प्राकृतिक शक्ति दिने बुस्टर भनेर पनि चिनिन्छ पेपिनो मेलन । यो फल खानाले अतिरिक्त शक्ति उत्पादन हुने हुँदा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ । 

– बिस्तारै–बिस्तारै दुःखाइ कम गराउँदै लैजाने हुँदा ‘पेपिनो मेलन’ औषधिको रूपमा पनि काम दिन्छ र सिजनल रूपमा नियमित खाने गर्नुपर्छ ।

– शरीरमा भएको अतिरिक्त कोलस्टोर कम गर्न मद्दत पुर्‍याउँछ । 

– शरीरको कुनै पनि क्यान्सरसँग जुध्न ठूलो मद्दत पुर्‍याउँछ । 

– उच्च रक्तचाप हुनेका लागि पनि पेपिनो मेलन फाइदाजनक मानिएको छ । 

– खाना अपच हुने समस्या भएकाहरूका लागि पनि ‘पेपिनो मेलन’ फल उत्तम छ । 

– शरीरमा हुने अनावश्यक वजन घटाउन ‘पेपिनो मेलन’ फलले विशेष भूमिका खेल्छ । 

– हड्डीलाई मजबुत बनाउन सहयोग पुर्‍याउँछ । 

– रोग प्रतिरोगात्मक क्षमता (इम्युनिटी पावर) बढाउन प्रमुख भूमिका खेल्छ । 

– कलेजोलाई सधैं स्वस्थ राख्न मद्दत पुर्‍याउँछ । 

– डाइबिटीजका रोगीलाई पनि निकै उपयोगी फल मानिन्छ पेपिनो मेलन । 

– किड्नीमा हुने ब्याक्टेरिया यनिमिया हुनबाट बचाउन पनि निकै हदसम्म भूमिका खेलेको हुन्छ यो फलले ।

‘पेपिनो मेलन’ कसरी खाने ?

पेपिनो मेलन अन्य फलजस्तै पाकेपछि ताछेर सहज रूपमा खाना सकिन्छ । यो फल अति मिठो, भिन्न मिक्स स्वाद, स्वादिलो र स्वास्थ्यबद्र्धक हुन्छ । विदेशमा ‘पेपिनो मेलन’ फल प्रयोग गरेर विभिन्न सलाद, केक, लस्सी, जुस र ड्रिंकहरू तयार गरेर व्यावसायिक रूपमा होटल रेस्टुरेन्टमा महंगो मूल्यमा बिक्री गरिन्छ ।

‘पेपिनो मेलन’ फलमा लेमन मिसाएर खानाले रोग प्रतिरोधात्मक शक्ति बढ्ने र रोगसँग लड्ने क्षमता बढ्ने विश्वासले अहिलेको कोरोना महामारीको अवस्थामा सबैले खोजी–खोजी खाने गरेका छन् भने ‘पेपिनो मेलन’ फलको खेती गर्नेहरूले पनि राम्रो आयआर्जन गरेका छन् ।

कतिपयले घरायसी प्रयोगका लागि आफ्नै कौसीमा खेती गरेर समेत प्रयोगमा ल्याएका छन् । एउटा गमलामा रोपेको पेपिनो मेलन राम्रो मलजल पुगेमा लटरम्म फल्ने र घरको प्रयोगलाई सहज पुग्ने हुन्छ । 

महामारीको समयमा माछामासुभन्दा पनि यस्ता दुर्लभ फलफूल खोजेर खानाले शरीरमा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढ्ने विज्ञहरूको भनाइ छ । ‘पेपिनो मेलन’ फल प्रयोग गरेर कयौं परिकार बनाएर खान सकिने हुँदा नियमित खान सके अझ राम्रो हुनेछ ।