चैत १५, २०८०
२०५८ साल वसन्त ऋतुको समय । घमाइलो त्यो समयमा एउटा फूल काँडाको बाटो डोरिँदै थियो । बहकाउ र त्रासमा १३ वर्षको बालक सत्तालाई बन्दुक नाल तेर्स्याउन कस्सिएको थियो । लहडमा हिँडेको बाटोमा न ऊ फुल्न पायो, न ओइलियो ।...
प्रदेश सभाको पहिलो कार्यकालको उत्तराद्र्धमा जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) नेपालबाट सौभाग्यले निर्मला मुडभरी सांसद बनिन् ।
जसपा विवादले निर्मलालाई संसद प्रवेश गर्ने ढोका ‘ओपन’ भयो । उनै मुडभरीलाई सांसद बन्छु भन्ने समेत कल्पना थिएन ।
पार्टीको ह्वीप उल्लघंन गरेको भन्दै अध्यक्ष उपेन्द्र यादव नेतृत्वले समानुपातिक सांसद कल्पना पाण्डेलाई पदमुक्त गरेपछि रिक्त पदमा घरायसी कामकाजमै जीवनको ४८ वर्ष बिताएकी निर्मला ‘मुभ’ भएकी हुन् । रूपन्देहीको सियारी गाउँपालिका–५ छपियाकी मुडभरीलाई समानुपातिकतर्फ खस–आर्य समूहबाट पार्टीले सांसद चयन गरेको छ ।
उनी पार्टीमा सक्रिय राजनीति गरेको व्यक्ति भने होइनन् । भैरहवामा हार्डवेयर व्यवसाय गर्ने मुडभरी र उनका पति महादेव भट्टराईले तत्कालीन समाजवादी फोरम हुँदादेखि नै पार्टीमा योगदान पुर्याउँदै आएका थिए ।
समानुपातिकतर्फ मुडभरीको नाम तेस्रो नम्बरमा थियो । पहिलो बिन पन्तलाई पार्टीले सांसद सिफारिस गरे पनि उनी प्रदेशसभा सदस्यको रूपमा आइनन् । लामो समयपछि पार्टीले पन्तको ठाउँमा पाण्डेलाई पठायो । २ वर्षमै पाण्डे पनि पदमुक्त भएपछि पहाडकी चेलीले तराईबाट सांसद बन्ने अवसर पाइन् । यस्तो बेला आफूलाई सांसद पद ऐतिहासिक रूपमा आएको मुडभरीले बुझेकी छन् ।
‘घरमै घरायसी कामकाजमै थिए । पार्टी अध्यक्ष उपेन्द्र यादवज्यूले फोन गरेर ल निर्मलाजी सांसद बन्नुभयो बधाई छ भन्नुभयो । म त धन्यवाद हजुर मात्र भने, अरू केही बोल्नै सकिनँ,’ निर्मलाले भनिन् ।
प्रदेश सभाको १ वर्ष बाँकी रहँदा सभा प्रवेश गरेकी निर्मलामा ‘केही गर्छु’ भन्ने उत्साह जागेको छ । ‘जीवन र राजनीति सोचेजस्तो नहुने रहेछ,’ निर्मला भन्छिन्, ‘अन्तिम समयमा मलाई कल्पना बाहिरको अवसर जुर्यो । यो अवसरको सही सदुपयोग गर्नेछु । समग्र रूपमा पछाडि परेका महिलाका समस्या सदनमा उठाउँदै समाधानका लागि जोडदार पहल गर्ने मेरो इच्छा/चाहना छ ।’
उनलाई अहिले बधाईको ओइरोसँगै सबै महिलाको मन जितेर सार्वभौम सदनमा आवाज उठाउन सुझाव पनि दिएका छन् ।
राजनीतिमा प्रवेश गरेकी निर्मलाले सांसद बनेसँगै अब सक्रिय राजनीतिमा लाग्ने अठोट समेत गरिसकेकी छन् । ‘म केही गर्न सक्छु भनेरै मलाई यो जिम्मेवारी दिइएको होला । हामी राजनीतिमै नलागे पनि घरमा राजनीति हावापानी चाहिँ थियो,’ संसदको यात्राबारे उनी भन्छिन्, ‘मलाई राजनीतिमा लाग्ने ढोका खुल्यो । गृहस्थीबाट अब सक्रिय राजनीतिमा लाग्छु ।’
राजनीति देशको मूल नीति भएकाले सुधार गर्नुपर्ने उनी बताउँछिन् । उनी पाल्पामा मध्यम परिवारमा जन्मिएकी हुन् । पाल्पाबाट उनको परिवार नवलपरासीको त्रिवेणी बसाइसराइँ गरेको थियो । त्रिवेणीबाट उनको विवाह छपियाका महादेवसँग भएको हो ।
तराईमा महिला र समाज धेरै पछाडि छ । क्षमता भएर पनि समाज र परिवारकै कारण महिलाहरू घरमै रूमल्लिएका छन् । अब कसरी हुन्छ महिलालाई अगाडि ल्याउन चाहन्छिन् मुडभरी ।
‘तराई/मधेश समुदायमा धेरै क्षमतावान् महिलाहरू पनि छन् । तिनीहरूलाई नेतृत्व तहमा ल्याउन आवाजविहीनहरूको आवाज बन्ने कोशिस गर्नेछु । यो मेरो श्रीमान्लाई सुनाएकी पनि छु । उहाँले पनि साथ दिन्छु भन्नुभएको छ,’ मुडभरीले भनिन् ।
राजनीतिमा खुट्टा तान्ने प्रवत्ति रहेको भन्दै त्यसतर्फ आफू चनाखो बन्ने उनी बताउँछिन् । संसदबारे धेरै कुराको ज्ञान नभएको भन्दै उनले काम गर्दै जाँदा सिक्दै पनि जाने बताइन् । देशमा हरेक दशकजसो परिवर्तनको संघर्षमा महिलाले महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दै आएका छन् । राज्यका निकायमा महिला सहभागिता सुनिश्चित भएका छन् । यसलाई निरन्तरता दिनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
अहिले लुम्बिनी प्रदेशसभा मुडभरीसहित ८२ सदस्यीय छ । जसमध्ये ३२ जना महिला सांसद छन् । ८७ सदस्यीय प्रदेश सभामा माओवादी केन्द्रका २, जसपा २ जना कारवाहीमा परेर पदमुक्त भए भने एमालेका २ सांसदले राजीनामा दिए । जसपाका ४ सांसदमध्ये ३ जना प्रदेश सरकारका मन्त्री छन् ।
पछिल्लो ४ महिना लुम्बिनीमा सत्ता परिवर्तन र जोगाउन भएका अनेक खेलहरूलाई उनले बुझ्न पाइनन् । सत्ताकै लागि पार्टीको ह्वीप विपरीत लाग्दा पार्टीका प्रत्यक्ष निर्वाचित रूपन्देहीका सन्तोषकुमार पाण्डेय र बाँकेका विजयबहादुर यादव र समानुपातिक सांसद पाण्डेले पद गुमाए ।
घरायसी कामधन्दादेखि सांसदसम्मको यात्रा तय गर्ने क्रममा उनले धेरै बाधा–अवरोध केही छिचोल्न परेन तर अन्य महिला भएकाले राजनीतिको भर्याङ उक्लिन निकै कठिन गरेको उनले सुनाइन् । घरपरिवारको जिम्मेवारीले थिचिँदा महिला राजनीतिमा खुलेर आउन नसक्ने गरेको उनले प्रत्यक्ष आफ्नै आँखाले देखेकी छन् ।
साउन ३२ गते जसपा केन्द्रीय कार्यकारिणी बैठकको निर्णय अनुसार बन्द सूचीमध्येबाट मुडभरीलाई निर्वाचन आयोगको भदौ १० गतेको बैठकले रिक्त पदमा निर्वाचित गरेको थियो । उनले भदौ २३ गते प्रदेश सभामा शपथ समेत लिइसकेकी छन् ।
२०५८ साल वसन्त ऋतुको समय । घमाइलो त्यो समयमा एउटा फूल काँडाको बाटो डोरिँदै थियो । बहकाउ र त्रासमा १३ वर्षको बालक सत्तालाई बन्दुक नाल तेर्स्याउन कस्सिएको थियो । लहडमा हिँडेको बाटोमा न ऊ फुल्न पायो, न ओइलियो ।...
प्रगतिशील राजनीतिको 'फ्रन्टलाइन'मा देखिने नेताहरू जति कठोर हुन्छन्, त्यो भन्दा बढी ‘इमोसनल र सेन्टिमेन्टल’ पनि हुन्छन् । त्यस्तै ‘इमोसनल फिलिङ्स’का बाबजुद परिस्थितिले कठोर बन्दै गएक...
समय : आइतवार बिहान ७ बजे स्थान : नलगाड नगरपालिका, १ चिउरी, जाजरकोट (भूकम्पले सबैभन्दा धेरै क्षति पुर्याएको ठाउँ) ‘मेरी आमालाई किन यस्तो भयो ? मलाई पनि बाँच्न मन छैन,...
रोल्पाका देवराज बुढामगर गाउँकै साधारण किसान हुन् । परिवर्तन गाउँपालिका–४ पाथावाङ निवासी देवराजका ६ छोरी र एक छोरा सरकारी जागिरे छन् । छोराको आसमा ६ छोरी जन्माए देवराज र उनकी श्रीमती नन्दाले । हुन पन...
बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...
बुधवार काभ्रेको धुलिखेलस्थित काठमाडौं विश्वविद्यालयका १ हजार ८३८ जना विद्यार्थीमाझ सनम ढकाल दृश्यमा आए । एमबीबीएसमा सर्वोत्कृष्ट भएर गोल्ड मेडल ल्याउँदै सनम दीक्षित भएसँगै सबैमाझ परिचित भएका हुन् । काठम...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...