काठमाडौं – सरकारले आर्थिक वर्षको अन्त्यमा हुने बजेट खर्च रोक्न र शुरूदेखि नै बजेट खर्च बढाउने उद्देश्यले जेठ १५ गते नै बजेट ल्याउने चलन शुरू गरेपनि कार्यान्वयनमा ढिलासुस्ती नै देखिएको छ ।

चालू आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ समाप्त हुन २ महिना मात्रै बाँकी हुँदा ५० प्रतिशत मात्रै बजेट खर्च भएको र ५० प्रतिशत बजेट खर्च हुन अझै बाँकी रहेको छ ।

महालेखा नियन्त्रक कार्यालयका अनुसार वैशाख मसान्तसम्म बजेटको ५० दशमलव ३३ प्रतिशत रकम खर्च भएको छ । मंगलवारसम्म ६ खर्ब ६१ अर्ब ९७ करोड १४ लाख रुपैयाँ खर्च भएको महालेखा नियन्त्रक कार्यालयले जनाएको छ ।

चालूतर्फ मंगलवारसम्म ४ खर्ब ९५ अर्ब ८६ करोड ३५ लाख रुपैयाँ खर्च भएको छ । चालूतर्फ विनियोजित बजेटको ५८ दशमलव ६५ प्रतिशत हो । चालू आर्थिक वर्षमा ८ खर्ब ४५ अर्ब ४४ करोड ७५ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको थियो ।

पूँजीगततर्फ ३८ प्रतिशत खर्च भएको छ । पूँजीगततर्फ १ खर्ब १९ अर्ब ४६ करोड ५२ लाख रुपैयाँ खर्च भएको महालेखा नियन्त्रक कार्यालयले जनाएको छ । पूँजीगततर्फ ३ खर्ब १३ अर्ब ९९ करोड ८२ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको थियो । पूँजीगत खर्चलाई विकास खर्चका रुपमा लिने गरिएको छ ।

पुसपछि खर्चको अनुपात बढ्यो

चालू आर्थिक वर्षको ६ महिनामा बजेटको २८ प्रतिशत खर्च भएपनि पछिल्लो समय बजेट खर्चको अनुपात बढेको देखिन्छ । पुस मसान्तसम्म बजेटको २८ दशमलव ५८ प्रतिशत अर्थात् ३ खर्ब ७५ अर्ब ८२ करोड ९५ लाख रुपैयाँ खर्च भएको महालेखाको तथ्याङ्कले देखाउँछ ।

जसमा चालूतर्फ २ खर्ब ९६ अर्ब ५८ करोड ३९ लाख रुपैयाँ र पूँजीगततर्फ ५५ अर्ब ५२ करोड १० लाख रुपैयाँ खर्च भएको थियो । चालूगततर्फ विनियोजित बजेटको ३५ प्रतिशत र पूँजीगततर्फ विनियोजित बजेटको १७ दशलमव २० प्रतिशत खर्च हो ।

चालू आर्थिक वर्षको बजेट खर्चको प्रणाली हेर्दा बजेट खर्चको शैली नफेरिएको अर्थविद्हरूले बताएका छन् । अर्थविद् एवं नेपाल राष्ट्र बैंकका पूर्व गभर्नर दीपेन्द्रबहादुर क्षेत्रीले वर्तमान अवस्था हेर्दा सरकारको खर्च गर्ने प्रवृत्तिमा सुधार नभएको बताए ।

गत आर्थिक वर्षमा असारको अन्तिममा समेत बजेट खर्च भएको महालेखा परीक्षक कार्यालयको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको भन्दै बजेट खर्च गर्ने समय अझै बाँकी रहेको व्यंग्य क्षेत्रीले गरे ।

‘महालेखा परीक्षकको ५६ औं प्रतिवेदनमा गएको आर्थिक वर्षमा असार २०–२५ देखि ३१ गतेसम्ममा बजेटको ११ प्रतिशत खर्च भएको उल्लेख छ । ‘त्यो हेर्दा त बजेट खर्च गर्ने समय अझैं बाँकी छ भन्नु पर्‍यो नि !’ उनले व्यंग्य गर्दै भने, ‘तर त्यो प्रवृत्ति गलत हो । बजेट खर्च भएन भनेर जेठमा बजेट ल्याउने गरिएपनि खर्च गर्नमा बहानाहरू खोज्दा रहेछौं ।’

पछिल्लो समय बजेट खर्च गर्नका लागि कानून बनाउन नसकिएको लगायतका बहाना बनाउने गरिएको उनको भनाई छ । चालू आर्थिक वर्षमा पूँजीगत, चालू र वित्तीय समेत गरी कूल १३ खर्ब १५ अर्ब १६ करोड १७ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरिएको थियो ।