कात्तिक २३, २०८०
सिरियाको पूर्वी प्रान्त देइर अल–जोरमा मध्यरातपछि अमेरिकी हवाई आक्रमणमा परी कम्तीमा नौ जना लडाकू मारिएका छन् । सिरियन अब्जरभेटरी फर ह्युमन राइट्सका अनुसार अमेरिकी लडाकु विमानले देइर अल–जो...
अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले अमेरिका पहिले नीति ल्याएर देशलाई विश्व नेतृत्वबाट अलग्याएको अवस्थामा नेतृत्वमा शून्यता आउन नदिन चीनले गरेको प्रयासले आंशिक सफलता मात्र प्राप्त गरेको छ ।
ट्रम्पको शासनकालमा वाशिङटनले पेरिस जलवायु सम्झौता, पराप्रशान्तीय साझेदारी, संयुक्त राष्ट्रसंघ मानवअधिकार परिषद् र यूनेस्कोको सदस्यता त्यागेको छ अनि इरान आणविक सम्झौताबाट हात झिकेको छ । अर्को
वर्षको जुलाई महिनामा उसले विश्व स्वास्थ्य संगठनबाट निस्कने बताएको छ अनि विश्व व्यापार संगठनको पुनरावेदन प्यानलमा नियुक्ति रोकेर पङ्गु बनाएको छ ।
बेइजिङले वाशिङटनलाई त्यागको लत लागेको आरोप लगाएको छ र राष्ट्रपति सी चिनफिङको नेतृत्वमा विश्वव्यापी नेतृत्वको अडान लिएको छ । चिनियाँ अधिकारीहरूले १५ राष्ट्रसंघीय निकायमा नेतृत्व गरिरहेका छन् । बेइजिङले विश्व स्वास्थ्य संगठनलाई २ अर्ब डलर दिने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको छ ।
विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्रको हैसियत सुआउँदो भूमिका चीनले खोेजिरहेकोमा आफ्नै बहुपक्षीय संस्थाहरू पेटी सडक पहल र एसिया इन्फ्रास्ट्रक्चर इन्भेस्टमेन्ट बैंक पनि बनाएको छ ।
‘अमेरिका विश्व परिदृश्यबाट हट्दै गर्दा चीनले आफ्नो लक्ष्यलाई अगाडि बढाउन भरमग्दुर प्रयास गरिरहेको छ,’ बेइजिङमा रहेको कार्नेजी–चिङ्गुआ सेन्टर फर ग्लोबल पोलिसीका निर्देशक पल हाएन्लेले बताए । ‘तर चीनले आफ्नो बढ्दो प्रभावलाई परराष्ट्रनीतिको सफलतामा परिणत गर्न सकेको छैन,’ उनले भने ।
चीनले कोरोनाभाइरसलाई देशमा लगभग समाप्त पारिसकेको छ र खोप बनाउने प्रयासमा पनि अग्रणी भूमिका निर्वाह गरिरहेको छ । तर वुहानमा महामारी शुरू हुँदा कुव्यवस्थापन गरेकाले संसारभरि उसको आलोचना भएको छ ।
बेइजिङले हङकङमा दमन गरेको, उइगुर मुसलमानहरूलाई सामूहिक बन्दी बनाएको, दक्षिण चीन सागरमा टापुहरू बनाएको र ताइवानलाई सैन्यशक्तिको धाकधम्की देखाएको अनि आक्रामक वुल्फ वारियर कूटनीतिको नमूना पेश गरिरहेकोले उसप्रतिको दृष्टिकोण बिग्रिएको छ ।
वाशिङटनबाट साझेदारहरू निराश भएको अवस्थामा चीनले फाइदा उठाउन सकेको छैन । युरोपका पाँचवटा मुलुकको भ्रमण गरेका चिनियाँ परराष्ट्रमन्त्री वाङ यीलाई हङकङ र अन्य विषयमा आलोचनाको सामना गर्नुपरेको थियो ।
‘
ट्रम्पको नेतृत्वमा विश्वव्यापी संस्थाहरूबाट अमेरिका पछि हट्दा चीनका लागि मलिलो भूमि तयार भएको धेरैले अनुभव गरेका छन् । तर चीनको कथित वुल्फ वारियर कूटनीतिले गर्दा फाइदा लिन नसकेको अनौठो छ,’ अमेरिकी कूटनीतिकर्मी सुसन थोर्नटनले बताइन् ।
अमेरिकामा रहेको पिउ रिसर्च सेन्टरले विकसित देशहरूमा गरेको सर्वेक्षणमा चीनप्रति नकारात्मक धारणा एक वर्षमा बढेको पाइयो ।
गत अप्रिल महिनामा चीनको एक आन्तरिक प्रतिवेदनले कोरोनाभाइरस फैलिएपछि चीनविरोधी भावना विश्वव्यापी रूपमा बढेको भनी चेतावनी दिएको थियो ।
‘विश्वको शासन चलाउने लगायतका धेरै विषयमा अमेरिका र चीनबीच सहकार्यका थुप्रै अवसरहरू छन्, पेकिङ युनिभर्सिटी स्कूल अफ इन्टरनेसनल स्टडीजका प्राध्यापक जिया चिङ्गुओले बताए ।
आर्थिक र सैन्य शक्ति बढिरहेको भए पनि चीन आफूलाई विकासशील मुलुक भन्छ र अमेरिकालाई प्रतिस्थापन गर्न नखोजेको बताउँछ ।
उसको कूटनीतिक सम्बन्ध पारस्परिकतामा आधारित छ । अर्काको आन्तरिक मामिलामा ऊ हस्तक्षेप गर्दैन र आफूमाथि पनि त्यस्तै व्यवहार गरियोस् भन्छ । वाशिङटनले अन्य मुलुकमा पनि क्षेत्राधिकार राख्न खोजेको भन्दै ऊ आलोचना गर्छ ।
पेटी सडक पहलमा पारदर्शिताको अभाव, वातावरणीय चिन्ता तथा परियोजनाहरूको आर्थिक दिगोपन नरहेको भन्दै आलोचना हुने गरेको छ यद्यपि एआईआईबीले विश्वव्यापी मापदण्ड पालन गरेको बताइने गरिन्छ ।
‘चीनले विश्व शासनप्रणालीको सुधारको नेतृत्व गर्ने महत्त्वाकांक्षा प्रकट गरेको छ तर त्यसलाई स्पष्टसँग परिभाषित गरेको छैन,’ काउन्सिल अन फरेन रिलेसन्सका सिनियर फेलो जुलियन गेविर्जले बताए । ‘उसका बयानहरू प्रायः फूलबुट्टा भरिएका हुन्छन् । तसर्थ संसारले चीनलाई उसको प्रतिज्ञा भन्दा पनि उसले गरेको कामका आधारमा मूल्यांकन गर्नुपर्ने हुन्छ ।’
एएफपीमा प्रकाशित विश्लेषण
सिरियाको पूर्वी प्रान्त देइर अल–जोरमा मध्यरातपछि अमेरिकी हवाई आक्रमणमा परी कम्तीमा नौ जना लडाकू मारिएका छन् । सिरियन अब्जरभेटरी फर ह्युमन राइट्सका अनुसार अमेरिकी लडाकु विमानले देइर अल–जो...
पेट्रो चीनको शाखा चाङ्छिङ तेल क्षेत्रले उत्तरपश्चिम गान्सु प्रान्तको ह्वान्सियान काउन्टीमा १० करोड टनभन्दा बढी भूगर्भीय भण्डार भएको तेल क्षेत्र फेला पारेको छ। हालसम्म चाङ्छिङ आयलफिल्डले यस क्षेत्रमा ५०.२४ मिलियन टनको...
किभ– युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले निर्वाचनका लागि यो सही समय भएको हो भन्ने आफूलाई विश्वास नभएको बताएका छन् । सन् २०२४ मा राष्ट्रपति निर्वाचनका बारेमा तीव्र बहस हुँदै गएपछि रुसी आक्रमणविरुद्ध ह...
अमेरिका र बेलायतका सेनाले बिहीवार यमनको हुथी नियन्त्रित कैयौं क्षेत्रहरूमा हवाई हमला शुरू गरेका छन् । लाल सागर (रेड सी) हुँदै सामान ओसारपोसार गर्ने कमर्सियल जहाजमाथि पटक-पटकको ड्रोन हमला तत्काल रोक्न...
हमासको कमान्ड सेन्टरलाई निशाना बनाउँदै इजराइली सेना बुधबार गाजाको सबैभन्दा ठूलो अस्पतालमा प्रवेश गरेको छ । हजारौँ बिरामी र आश्रय लिएका नागरिकहरू रहेको अस्पतालमुनि हमासको कमान्ड सेन्टर रहेको सेनाले बताएको छ ...
चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ अमेरिका प्रस्थान गरेका छन् । चीन–अमेरिका भ्रमणका लागि उनी मंगलवार अमेरिका प्रस्थान गरेका हुन् । भ्रमणका क्रममा उनले चीन र अमेरिकाका नेताबीचको बैठक र ३० औं एपेक आर्थिक न...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...