चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जअन्तर्गत चुरे पहाड उक्लने क्रममा लडेर घाइते भएको एउटा भाले गैंडा मरेको छ । यससँगै निकुञ्ज र यस आसपासको मध्यवर्ती क्षेत्रमा साउनयता मर्ने गैंडाको संख्या १६ पुगेको छ । यीमध्ये ४ वटा गैंडा खाग (नाकमाथि हुने सिङजस्तो वस्तु) तस्करीका लागि चोरीसिकारीले मारेका हुन् ।

शुक्रबार घाइते भेटिएको अन्दाजी २०/२५ वर्षको भाले गैंडा शनिबार बिहान साढे चार बजे मरेको निकुञ्जका सहायक संरक्षण अधिकृत लोकेन्द्र अधिकारीले बताए । निकुञ्जको मध्यक्षेत्र माडी नजिक पर्ने मरुठ खोलामा गैंडा घाइते फेला परेको थियो । ‘घाइते भेटिएको गैंडालाई १२ घण्टा प्रयास गरेर उद्धार गरेका थियौं । पशु स्वास्थ्य प्राविधिकहरूले उपचार पनि सुरु गरेका थिए तर जोगाउन सकिएन,’ उनले भने ।

चुरेको डाँडा उक्लन लाग्दा घाँच (साँघुरो, अप्ठ्यारो र भिरालो परेको ठाउँ) बाट खसेर गैंडा खोलाको भासमा परेको थियो । गैंडालाई हात्तीसहित गएका निकुञ्जका अधिकारी, पशु प्राविधिक र स्थानीयले उद्धार गरेका थिए । भासबाट निकालेर हेर्दा गर्धन र खुट्टा भाँचिएको र पछाडिको भाग पूर्ण रूपमा अचेत अवस्थामा भेटिएको उनले बताए । पछिल्ला वर्षमा बूढो भएर मात्र नभई प्राकृतिक आपत् तथा अनेकखाले घटना/दुर्घटनामा परेर गैंडा मर्ने क्रम बढ्दो छ ।

तस्करहरूले प्रायः खाग र खुरका लागि गैंडा मार्ने गर्छन् । केही वर्षयता चोरीसिकारीले गैंडा मारेको भेटिएको थिएन तर यो वर्ष चोरीसिकारी पनि सुरु भएका कारण गैंडा संरक्षण चुनौतीपूर्ण बनेको छ । एकसिंगे गैंडा विश्वबाट लोप हुने अवस्थामा पुगेको दुर्लभ वन्यजन्तु हो । यो गैंडा प्राकृतिक बासस्थलमा नेपाल र भारतका केही सीमित सुरक्षित क्षेत्रमा ३५ सयको हाराहारीमा मात्रै छन् । कान्तिपुर दैनिकमा खबर छ ।