कात्तिक १८, २०८०
गएराति गएको भूकम्पले सबैभन्दा बढी जाजरकोटको नलगाड क्षेत्रमा क्षति गरेको छ । नलगाड नगरपालिकामा मात्रै तीन दर्जन बढीको ज्यान गएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय जाजरकोटले जनाएको छ । अझै यकिन विवरण आउन बाँकी छ । ...
असार २६, २०७९
सातमध्ये ६ वटा प्रदेशले आफ्नो नाम टुंग्याइसक्दा पनि प्रदेश– १ को प्रदेश सभाले नामकरणको जिम्मेवारी पूरा गर्न सकेको छैन ।
प्रदेश सभा गठन भएको पाँच वर्ष पुग्न लाग्दा प्रदेश सरकारको नेतृत्व तीनपटक परिवर्तन भएको छ । सबै मुख्यमन्त्रीले प्रदेशको नामकरणका लागि धेरथोर प्रयास गरे पनि सफलता पाउन सकेनन् ।
पहिलो मुख्यमन्त्री पदमा नेकपा एमालेका नेता शेरधन राई आसीन भएका थिए ।
शेरधनले नेकपा एमाले विभाजन अघिसम्म साढे ३ वर्ष मुख्यमन्त्री पद सम्हाले । उक्त समयावधिभित्र उनले प्रदेशको नामकरणका लागि ‘सामान्य’ प्रयत्न गरे । तर, दलहरूबीच सहमति हुन नसकेपछि उनको प्रयासले सार्थक रूप लिन सकेन । शेरधनले कार्यकालको शुरूआतमा नामकरणको ठोस पहल नगरेको आफ्नै पार्टीका प्रदेश सभा सदस्यहरूको गुनासो छ ।
नेकपा एमाले विभाजन हुने अवस्थामा पुगेपछि एमाले कै भीम आचार्य मुख्यमन्त्री भए । छोटो समयावधिका लागि मुख्यमन्त्री भएका उनले पनि प्रदेशको नामकरण गर्ने प्रतिबद्धता जनाए । तर, उनले प्रदेशको नामकरणका लागि ‘खास पहल’ गरेनन् । नामका सन्दर्भमा विभिन्न दल तथा समुदायको आ–आफ्नै अडान रहेकाले उनी नामकरणको विवादमा पर्न चाहेनन् ।
उनको पालामा नामकरणको प्रयास औपचारिकतामा मात्र सीमित रहेको उनीनिकट नेताहरू स्वीकार गर्छन् । ‘मुख्यमन्त्री पद कति समय रहने भन्ने टुंगो थिएन, यस्तोमा किन नामकरणको जोखिम उठाउनु ? किन सबैतिरबाट आलोचनाको शिकार हुनु ?,’ उनीनिकट एक नेताले भने ।
आचार्यपछि एमाले विभाजन भई बनेको नेकपा एकीकृत समाजवादीका राजेन्द्र राई मुख्यमन्त्री बने । हाल उनी मुख्यमन्त्री पदमा आसीन छन् । उनले प्रदेशको नामकरणका लागि प्रयास थालेका छन् । उनले विभिन्न सार्वजनिक कार्यक्रममा प्रदेश सभाको चालू अधिवेशनबाटै प्रदेशको नामकरण हुने बताइरहेका छन् ।
तर, दलहरूबीच नामका सन्दर्भमा सहमति कायम हुन नसक्दा यो अधिवेशनबाट पनि प्रदेश १ ले नाम पाउने सम्भावना कमजोर रहेको नेताहरू स्वीकार गर्छन् । नेकपा एमालेका प्रमुख सचेतक बुद्धिकुमार राजभण्डारीले तत्कालै प्रदेशको नामको टुंगो लाग्ने सम्भावना कमजोर रहेको बताए । ‘मुख्यमन्त्रीले प्रक्रियामा लैजाने त भन्नुभएको छ । तर, दलहरूबीच सहमति नभई कुनै पनि नाममा दुईतिहाइ मत प्राप्त हुने सम्भावना देखिँदैन,’ उनले भने ।
सर्वदलीय बैठकमा आफ्नै अडान
मुख्यमन्त्री राईले प्रदेशको नामका सन्दर्भमा छलफल गर्न शुक्रवार सर्वदलीय बैठक आह्वान गरेका थिए ।
उक्त बैठकमा सबै दलले आफ्नै ढंगको प्रस्ताव गरे । दलहरूबीच सहमतिको सम्भावना देखिएन । अन्ततः बैठक विनानिष्कर्ष टुंगियो ।
शुक्रवारको बैठकमा एमालेले प्रदेशको नाम ‘कोशी’ प्रस्ताव गरेको थियो । नेपाली कांग्रेसले ठोस प्रस्ताव गरेन । नेकपा माओवादी केन्द्र, जनता समाजवादी पार्टी र नेकपा एसलगायतका दलहरूले पहिचानको आधारमा नाम राख्नुपर्ने प्रस्ताव गरेका थिए । तर उनीहरूबीच पनि एकल पहिचान वा बहुपहिचान भन्नेमा फरक मत देखिन्छ ।
शुक्रवारको बैठकमा मुख्यमन्त्री राईले अहिले प्रस्ताव गरेको बाहेक वैकल्पिक प्रस्तावसहित उपस्थित हुन आग्रह गरेका थिए ।
प्रदेशको नामको विषयमा छलफल गर्न मुख्यमन्त्री राई तत्कालै अर्को सर्वदलीय बैठक आह्वान गर्ने तयारीमा छन् । नामकरणका सन्दर्भमा फेरि चाँढै अर्को सर्वदलीय बैठक आह्वान गर्ने मुख्यमन्त्रीको सचिवालयले जनाएको छ ।
एमाले र कांग्रेसनजिक
प्रदेशको नामका सन्दर्भमा एमाले र कांग्रेस नजिक देखिन्छन् ।
एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले प्रदेश १ को नाम कोशी राख्नुपर्ने प्रस्ताव गरेका थिए । सोही अनुसार एमालेका अधिकांश प्रदेशसभा सदस्यहरू प्रदेशको नाम कोशी राख्नुपर्ने पक्षमा देखिएका छन् । तर, पूर्वमुख्यमन्त्री शेरधन राई आफैँ कोशीको पक्षमा नरहेकाले पनि एमालेभित्र यसका सन्दर्भमा एकमत बन्न नसकेको बताइन्छ ।
दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनको समयमा एमालेले बहुपहिचानको नारा उठाएको थियो ।
सोही आधारमा प्रदेश १ को नाम ‘कोशी–किरात–लिम्बुवान’ राख्न सकिने बताएको थियो । तर, पछिल्लो समय एमाले जातीय पहिचानको विषयमा सकारात्मक छैन ।
एमालेका जनजाति सांसदहरू जातीय पहिचानको नामकै सन्दर्भमा सकारात्मक रहे पनि नेतृत्व यसप्रति सकारात्मक नरहेको बताइन्छ । तर, एमालेका एक जनजाति सांसदले प्रदेशसभा सदस्यले पार्टी नेतृत्व किराँत, लिम्बुवान लगायतका जातीय पहिचानको आधारमा नामकरण गर्न सकारात्मक नरहेको बताए ।
एमालेकै केही प्रदेशसभा सदस्यहरूले प्रदेशको नाम ‘सगरमाथा’ पनि प्रस्ताव गरेका थिए । यसको नेतृत्व मुख्य गरेर प्रमुख सचेतक बुद्धिकुमार राजभण्डारीले नै गरेका थिए । तर, यस नामको विषयमा तराईका प्रदेशसभा सदस्यहरू सकारात्मक भएनन् । उनले भने, ‘मैले त भर्खरै पनि अध्यक्ष केपी कमरेडलाई भेटेर प्रदेशको नाम सगरमाथा राखौँ भनेर प्रस्ताव गरें । तर, उहाँले हाँसेर टार्नुभयो । सगरमाथा अन्तर्राष्ट्रिय पहिचान भएकाले राख्नुहुँदैन भन्ने धेरै साथीहरूको कुरा छ ।’
कांग्रेसका अधिकांश सांसदहरू कोशीको पक्षमा सकारात्मक रहेको बताइन्छ । कांग्रेसले अझै पनि दलहरूबीचमा सहमति जुटाएर सोही आधारमा नामकरण हुनुपर्नेमा जोड दिइरहेको छ । कांग्रेस दलहरूबीच सहमति जुटाएर नै प्रदेशको नामकरण गर्नुपर्ने पक्षमा रहेको प्रमुख सचेतक सूयर्माराज राई बताउँछन् ।
‘छलफलका क्रममा प्रक्रियामा लैजाने सहमति भएको छ । तर, कांग्रेस सहमतिकै पक्षमा छ,’ कांग्रेस सचेतक सूर्यमाराज राईले भने ।
माओवादीका सांसदहरू भने कोशी कुनै हालतमा स्वीकार नगर्ने पक्षमा छ । माओवादीले पहिचानको मुद्दालाई प्राथमिकताका साथ उठाएकाले पहिचानका आधारमा प्रदेशको नाम राख्नुपर्ने दबाब माओवादीलाई छ । ‘किरात–लिम्बुवान’, ‘कोशी–किरात’ वा ‘विराट’ प्रदेश राखिनुपर्ने छलफल माओवादी, एस र जसापाभित्र छलफल छ ।
माओवादी केन्द्र ‘कोशी’ भने कुनै पनि हालतमा स्वीकार नगर्ने पक्षमा छ । ‘कोशी’ एमालेको प्रस्ताव भएकैले अस्वीकार गरेको आरोप लागे पनि माओवादी नेताहरू भने ‘कोशी’ले पहिचान, सबै भुगोल र सभ्यताको प्रतिनिधित्व नगर्ने दाबी गर्छन् । माओवादी सांसद कुलबहादुर साम्बाले अन्य विकल्पमा छलफल गर्न सकिने भए पनि ‘कोशी’ आफूहरूलाई स्वीकार्य नभएको बताए ।
कांग्रेसले दिएको विकल्प– ‘सप्तकोशी’
कांग्रेसले पछिल्लो समय प्रदेशको नामका लागि वैकल्पिक प्रस्ताव तयार पारेको छ । प्रदेशको नामका सन्दर्भमा लामो समय मौनता साँधेको कांग्रेसले प्रदेशको नाम ‘सप्तकोशी’ प्रस्ताव गरेको हो ।
‘कोशी एमालेको प्रस्ताव भएकाले माओवाद लगायत दलले नमान्ने अवस्था देखियो, त्यसैले हामीले सप्तकोशी प्रस्ताव गरेका हौं,’ कांग्रेसका प्रमुख सचेत राईले भने ।
उनले ‘सप्तकोशी’मा सहमति जुटाएर नाम पारित गर्नुको विकल्प नभएको बताए ।
यद्यपि कांग्रेसको प्रस्तावमा पनि अन्य दल सहमत हुने सम्भावना कम रहेको सबै दलका नेताहरूको भनाइ छ । यो प्रदेशसभा अधिवेशनबाट पनि नाम टुंगो लगाउने विषयमा निर्णय हुने सम्भावना न्यून छ ।
गएराति गएको भूकम्पले सबैभन्दा बढी जाजरकोटको नलगाड क्षेत्रमा क्षति गरेको छ । नलगाड नगरपालिकामा मात्रै तीन दर्जन बढीको ज्यान गएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय जाजरकोटले जनाएको छ । अझै यकिन विवरण आउन बाँकी छ । ...
शुक्रवार मध्यरातिको भूकम्पमा परेर मृत्यु भएकी जाजरकोट भेरी नगरपालिकाकी ८ वर्षीया विष्णु तिरुवाको दाहसंस्कारका लागि आफन्त र गाउँलेहरू सोमवार भेरी नदी घाटमा पुगेका थिए । सोमवार अपरान्ह उनको शव लिएर मलामी...
‘मोबाइल डिभाइस म्यानेजमेन्ट सिस्टम (एमडीएमएस)’ आज (सोमबार)देखि लागू हुने भएको छ । नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणले पहिलो चरणमा प्रणालीमा दर्ता नभएका केही मोबाइलको नेटवर्क लक गरेर यो प्रणाली कार्यान्वयन...
भूकम्पमा परेर रुकुम पश्चिमबाट उद्धार गरी काठमाडौं ल्याइएकी ६३ वर्षीया वृद्धा बली बुढाथोकीले आफूले नसोचेको घटना भोग्नु परेको बताएकी छिन् । उपचारका लागि त्रिवि शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जमा ल्याइएकी बुढाथोकीले आफू ...
जाजरकोट केन्द्रबिन्दु भएर गएको शक्तिशाली भूकम्पमा परी कम्तिमा ११९ जनाको मृत्यु भएको छ । जाजरकोट र रुकुम पश्चिमका विभिन्न स्थानमा भूकम्पमा परेर उक्त मानवीय क्षति भएको हो । जिल्ला प्रहरी कार्यालय जाजरकोटका ...
गत शुक्रबार राति गएको भूकम्पले जाजरकोट र रुकुम पश्चिम तहसनहस बनेका छन् । बाक्लो बस्ती रहेका बस्ती भूकम्पले उजाड बनेका छन् । प्रभावित क्षेत्रमा सन्नाटा छाएको छ । बाँचेकाहरू शोक र पीडामा छन् । ...
२०६२ सालपछिको कुरा हो, अख्तियार दुरूपयोग अनुसन्धान आयोगका एकजना उपसचिव र एकजना शाखा अधिकृत कम्पनी रजिष्ट्रारको कार्यालयमा सरुवा भएर गए । यति मात्र होइन, राष्ट्रिय सतर्कता केन्द्रका एक उपसचिव पनि सोही कार्यालयमा...
धेरै पहिलेको कुरा हो एक जना सज्जनका दुई भाइ छोरा थिए । उनीहरूबीच निकै मिल्ती थियो । एकपटक भगवान्ले आएर वरदान माग भनेकाले उनीहरूले अमरताको वर मागेका थिए । उनीहरूको कुरा सुनेर भगवान्ले भने– ‘...
ललितपुरको गोदावरीस्थित सनराइज हलमा नेकपा (एमाले)का दुई महत्वपूर्ण कार्यक्रम भए । एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन (२०७८ असोज १५ र १६ गते) सनराइज हलमै भएको थियो । विधान महाधिवेशनले विभाजनदेखि चौतर्फी घेराबन्दी...