कोरोनाभाइरस (कोभिड– १९) को संक्रमणका कारण सरकारद्वारा घोषित बन्दाबन्दी (लकडाउन) को मारमा आम सर्वसाधरण परेका छन् ।

लकडाउनलाई ‘लूजडाउन’ गरिएपनि व्यापार–व्यवसाय र दैनिकी सहज रुपमा चल्न पाएको छैन । मानिसहरूको दैनिक जनजीवन चलाउन मुस्किल परेको छ । सार्वजनिक यातायात नचल्दा धेरैले सास्ती बेहोरिरहेका छन् ।

यही बन्दाबन्दीको मौका छोपेर केही सवारी धनी सवारी पास दुरुपयोग गरी कमाउने धन्दामा लागेका छन् । उनीहरूले अवैध रुपमा यात्रु मात्र ओसारेका छैनन्, सात सय प्रतिशतभन्दा बढी भाडा असुलेको पाइएको छ ।

सामान्य अवस्थामा गुल्मीबाट काठमाडौं आउन बसमा यात्रा गर्दा ८ सय २० र माइक्रोबसमा १२ सय रुपैयाँ भाडा लाग्थ्यो । तर, बन्दाबन्दीको मौका छोपेर कतिपय जीपले प्रतिव्यक्ति ७ हजारसम्म भाडा असुलेको पाइएको छ । 

बन्दाबन्दीमा जिल्ला प्रशासन कार्यालयबाट सवारी साधनको पास बनाएर उनीहरूले एउटा जीपमा ५ देखि ७ जनासम्म राखी प्रतिव्यक्ति ७ हजार उठाएको लोकान्तरले पत्ता लगाएको छ ।

गत १० गते गुल्मीको मालिका गाउँपालिका– ६ अर्जैबाट काठमाडौं आउनलाई प्रतिव्यक्ति ७ हजार लिएको तथ्य खुलेको हो ।

लु२च २५७३ नम्बरको बोलेरो जीपले त्यहाँबाट काठमाडौं आउनका लागि जिल्ला प्रशासन कार्यालय गुल्मीबाट सवारी साधनको पास बनाएर ३/४ पटक मानिसहरू काठमाडौं ओसारेको तथ्य खुलेको छ ।

‘हामीले जिल्ला प्रशासन कार्यालयबाट एक हप्ताको पास बनाएका छौं । एक हप्तामा ३ चोटि जाने गरेका छौं,’ बोलेरो चालकले लोकान्तरसँगको कुराकानीमा खुलाएका छन् ।

यसभन्दा अगाडि पनि लकडाउनको समयमा जिल्ला प्रशासन कार्यालयबाट सवारी साधनको पास बनाएर ४/५ चोटि काठमाडौंसम्म यात्रु ओसारेको उनले स्वीकारे ।

उनको भनाइलाई मान्ने हो भने अन्य २ वटा बोलेरो जीपले पनि यात्रुहरू ओसारपसार गर्ने गरेका छन्  ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालयको पासको दुरुपयोग

जिल्ला प्रशासन कार्यालय गुल्मीले पहुँचका आधारमा सत्यतथ्य नबुझी सवारी पास उपलब्ध गराउँदा गुल्मीका जीप धनीले साविकभन्दा ७ सय प्रतिशत बढी भाडा असुलेर अवैध रुपमा यात्रु ओसारिरहेका छन् । 

तर गुल्मीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी भरतकुमार शर्मा भने विदेश जाने व्यक्ति, बिरामी र व्यापार व्यवसाय गर्नेलाई मात्र सवारी पास उपलब्ध गराएको बताउँछन् ।

‘बिरामी, विदेश जाने व्यक्ति र व्यापार गर्ने भन्दा अन्यलाई सवारी पास उपलब्ध गराएका छौं,’ प्रजिअ शर्माले लोकान्तरसँग भने ।

अहिलेसम्म कुनै पनि सवारी पासको दुरुपयोग नभएको उनको जिकिर छ ।

पहुँचको आधारमा पास बाँड्दा उपत्यकामा जोखिम

जथाभावी मानिसहरू उपत्यका भित्रिँदा उपत्यकामा कोरोनाको जोखिम बढेको छ । सबैभन्दा धेरै जनघनत्व भएको काठमाडौं उपत्यकामा जथाभावी मानिसहरू भित्रिँदा कोरोनाको जोखिम बढेको हो ।

जनस्वास्थ्य विज्ञ डा.समीरमणि दिक्षित विना जाँच दैनिकजसो मानिसहरू उपत्यका भित्रिँदा जोखिम उच्च हुने बताउँछन् ।

‘उपत्यकामा भित्रिने मानिसहरूमा पहिले पनि जोखिम उत्तिकै थियो, अहिले पनि छ । उपत्यकामा देखिएका धेरै मानिसहरू उपत्यका बाहिरबाट आएका नै छन्,’ डा. दीक्षितले लोकान्तरसँग भने ।

एक दिनमा १५ सय मानिस भित्रिन्छन् उपत्यका

सरकारले लकडाउनलाई केही खुकुलो बनाउने निर्णय गर्दै पहिलो चरणमा जोरबिजोर प्रणाली लागू तथा पसलहरू खोल्न पाउने भएपछि काठमाडौं उपत्याकामा दैनिक औसत १५ सय जना भित्रिने गरेको महानरीय प्रहरी वृत्त थानकोटले जनाएको छ । 

‘लकडाउन खुकुलो भएपछि नागढुंगाबाट उपत्यकामा दैनिक १५ सय जना भित्रिने गरेका छन्,’ महानगरीय प्रहरी वृत्त थानकोटका वृत्तपति प्रहरी नायब उपरीक्षक (डीएसपी) घनश्याम श्रेष्ठले भने, ‘अहिले उपत्यकामा भित्रिन खोज्ने सवारी पास नभएका मानिस र सवारी साधनलाई फर्काइदिएका छौं ।’

(बोलेरो चालकसँगको कुराकानीको अडियो लोकान्तरसँग सुरक्षित छ ।)