कीर्तिपुर मच्छेगाउँ अवस्थित सालक पदमार्गमा सफाइ दिवस (क्लिनअप डे) मनाइएको छ।

मच्छेगाउँको बाघभैरव सामुदायिक वनदेखि चम्पादेवी डाँडासम्मको ‘सालक पदमार्ग’ मा फालिएका नकुहिने फोहोरहरू संकलन गरिएको थियो । झण्डै दुई किलोमिटर वरपरको क्षेत्रमा फालिएको फोहोर संकलन गरिएको आयोजक संस्थाका दिव्यराज दाहालले जानकारी दिए । 

‘प्रकृति र प्राणीको अन्योन्याश्रित सम्बन्धलाई मानवीय हेलचेक्र्याइँले व्यवधान गरेको छ,’ उनले भने, ‘यो क्षेत्र सालक तथा अन्य धेरै प्राणीको वासस्थान भएकाले तीनको वासस्थानमा फोहोर गर्नु हुन्न भन्ने सन्देश कार्यक्रममार्फत दिने प्रयास गरेका छौं ।’

साना स्तनधारी प्राणी संरक्षण तथा अनुसन्धान फाउन्डेसनकी अध्यक्ष सुचिता श्रेष्ठले साना स्तनधारी प्राणीको संरक्षणमा विगतदेखि नै चासो राख्दै कार्यक्रमहरू गर्दै आएको बताइन् । संरक्षण शिक्षा र चेतनालाई उजागर गर्न सफाइ अभियान आयोजनामा गरिएको उनको भनाइ छ । 

सफाइ अभियानका लागि मच्छेगाउँ पुगेका सहभागीहरूले नदी सफाइ अभियान चलाएजस्तै मानवीय क्रियाकलापले काठमाडौं वरपरका जंगल पनि फाहोर हुँदै गएकाले सफाइ अभियान चलाउनुपर्ने बताए । अभियानमा बाघभैरव सामुदायिक वनका सदस्यहरूको पनि सहभागिता थियो।

साना स्तनधारी प्राणी संरक्षण तथा अनुसन्धान फाउन्डेसनले बाघभैरव सामुदायिक वन, तामाङ सुधार समाज, तामाङ महिला उत्थान समाज, एनसीएससी, रोस्ट्रयाक क्लब, नगरपालिका, इओसीएलगायतको संस्थाको संयुक्त आयोजनामा गरेको कार्यक्रममा युवा संरक्षणकर्मी तथा विद्यार्थीको उपस्थिति थियो ।

सालकबारे

कमिला, धमिराको संख्यालाई नियन्त्रण गर्न सालकले महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको हुन्छ । यसले माटो खन्ने, प्वाल पार्नेलगायतको कार्यले माटोमा अक्सिजन प्रवाह भई माटोको उर्वरा शक्ति बढ्छ । सालकले प्वाल पार्ने कार्य गर्दा सर्पलगायतका जीवलाई वाससस्थान उपलब्ध हुन्छ ।

लजालु स्तनधारी जन्तु सालक किसानका साथी मानिन्छन् । सालकले मानिसलाई हानि गर्दैन। कीरा र कमिलालाई आहारा बनाउने सालकको संख्या भने घटिरहेको अनुमान छ ।

विश्वमै अति दुर्लभ मानिने सालक नेपालमा कालो र तामे गरेर दुई प्रकारका पाइन्छन् । यसमा चाइनिज सालक भनेर चिनिने कालो सालक अति संकटापन्न सूचीमा छ । नेपालका ६२ वटा जिल्लाहरूमा सालक पाइन्छन् ।

विश्वमा एसिया र अफ्रिका महादेशमा मात्र सालक पाइन्छ । जम्मा ८ प्रजातिका सालक मध्ये २ प्रजातिको सालक नेपालमा पाइन्छ ।