कात्तिक २३, २०७८
विशेष आर्थिक क्षेत्र (सेज)भित्र मदिरा, सुर्तीजन्य र विस्फोटक पदार्थ उत्पादन गर्ने उद्योग स्थापना गर्न नपाइने भएको छ। विश...
काठमाडौं – साइकल यात्रा गर्न थालेको २२ वर्ष भयो । म अन्य सवारीसाधनको प्रयोग गर्दिनँ ।
विश्व साइकलयात्री पुष्कर शाह भन्छन्, मेरो बुझाइमा वातावरण, भूगोल र दूरीका हिसाबले काठमाडौं साइकलमैत्री सहर हो । गर्मी मौसममा उत्पात गर्मी हुँदैन । मध्यवैशाखमा पनि तापक्रम ३५ डिग्रीभन्दा माथि जाँदैन । खासै उकालो भूगोल पनि छैन, कतै पनि साइकल बोकेर हिँड्नुपर्दैन । दूरीको हिसाबमा काठमाडौं सहरको भित्री गोलाद्र्धलाई २६ किलोमिटरको चक्रपथले घेरेको छ ।
कोटेश्वरदेखि कलंकी र महाराजगन्जदेखि लगनखेलसम्मको दूरी झन्डै २५ मिनेटमा पार गर्न सकिन्छ । तर, दुग्र्भाग्य ! यहाँ सडक क्षमताभन्दा बढी संख्यामा यातायतका साधन छन् । ती सवारीले प्रदूषण फैलाइरहेका छन् । सार्वजनिक, निजी सवारी र मोटरसाइकलले सडक क्षेत्र ओगट्दा साइकलयात्रीलाई चुनौती छ । त्यसमाथि बस, टेम्पो, बाइकजस्ता सवारीले पेल्ने गर्छन्, विविध चुनौती स्विकार्दै हामी अघि बढ्नुपर्ने बाध्यता छ ।
सडकमा अन्य यातायातका साधनको अधिकार जति छ, त्यति नै अधिकार साइकलको हुनुपर्छ । साइकलयात्रीका लागि अलग्गै लेनको व्यवस्था हुनुपर्छ । साइकलयात्रीले प्रदूषण नियन्त्रण र वातावरण संरक्षणमा योगदान गरेका छन् । व्यक्तिको फिटनेस र स्वास्थ्यका लागि साइकलको महत्व ठूलो छ । तर, हाम्रो समाजमा साइकलयात्रीलाई हेर्ने दृष्टिकोण सकारात्मक छैन ।साइकल चढ्नेलाई हाम्रो समाजले आर्थिक हैसियतविहीन र निरीह ठान्छ । यो विडम्बना हो ।
समान अधिकार चाहिन्छ
सन् २०१० मा ‘काठमाडौं साइकल सिटी’नाम दिएर हामीले सडकमा समान अधिकार माग गर्दै अभियान चलाएका थियौँ । यो अभियानको अर्थ साइकल मात्रै चढ्नुपर्छ भन्ने होइन । तर, सडक साइकलमैत्री हुनुपर्छ, साइकलयात्री सुरक्षित हुनुपर्छ भन्ने हो । हामीले आफ्ना माग सरकारलाई सुनायौँ । सरकारले योजना सुन्यो र प्रशंसा पनि ग-यो । सहर स्वस्थ राख्नुपर्छ पनि भन्छ ।
काठमाडौंलाई प्रदूषणमुक्त सहर बनाउन साइकलको प्रयोग बढाउनुको विकल्प छैन
योजना कार्यान्वयन गर्न भने सम्बन्धित निकायले ध्यान दिँदैनन् । काठमाडौंलाई प्रदूषणमुक्त सहर बनाउन साइकलको प्रयोग बढाउनुको विकल्प छैन । सरकारले साइकल बोर्ड गठन गरेर काम गर्न सक्छ । रिंगरोड ५० मिटर चौडाइको छ, यसमा दुवैतर्फ तीन÷तीन मिटरको साइकल लेन बनाउन सकिन्छ । त्यस्तै, बागमती, मनोहरा, विष्णुमती, धोबीखोलालगायत नदीकिनारमा लेन बनाउन सकिन्छ । भित्री सहरका गल्लीमा अन्य सवारी निषेध गर्दै लेन बनाएर साइकल मात्रै चलाउन दिने हो भने एकातर्फ जाम हट्छ, अर्कोतर्फ साइकल चढ्नेको संख्या बढ्छ ।
तीन किलोमिटर साइकल लेन
काठमाडौंको सिनामंगलदेखि तिलगंगासम्म झन्डै एक किलोमिटर क्षेत्रमा साइकल लेन बनेको छ । तर, प्रयोगमा आएको छैन । त्यसैगरी तिनकुनेदेखि माइतीघरसम्म दुवैतर्फ दुई किलोमिटर सडकमा साइकल लेन बनाइएको छ । तर, यो पनि साइकलमैत्री छैन । सडकछेउ नभएर फुटपाथसँगै जोडेर साइकल लेन बनाइएको छ । त्यसैले यहाँ पैदलयात्रुको भिड हुन्छ, साइकल चढेर हिँड्न सक्ने अवस्था छैन ।
अहिलेसम्म सरकारले घोषणा गरेर बनाएको यही तीन किलोमिटर साइकल लेन हो । ललितपुर महानगरपालिकाले कुपन्डोलदेखि लगनखेलसम्म पाँच किलोमिटर सडकमा साइकल लेन बनाउने घोषणा गरेको थियो । जुन, अहिले निर्माणाधीन अवस्थामा छ ।
काठमाडौंमा अहिले झन्डै १० लाख मोटरसाइकल चल्छन् । यसबाट ठूलो परिमाणमा कार्बनडाइअक्साइड निस्किन्छ । काठमाडौंमा मोटरसाइकल चलाउने मानिसले हप्तामा एक दिन मात्रै सार्वजनिक सवारी चढ्ने हो भने, एक हप्तामा झन्डै १० लाख लिटर तेल बचत हुन्छ । १० लाख लिटर तेल बचत हुनु भनेको १० करोड रुपैयाँ बचत हुनु हो । यसरी महिनामा ४० लाख लिटर तेल बचत हुँदा ४० करोड जोगिन्छ । अर्थात्, इन्धनको खपत कम हुन्छ र प्रदूषण घट्छ, आर्थिक फाइदा बढ्छ । नागरिकको स्वास्थ्य अवस्था सुध्रन्छ । साइकलयात्राका यस्ता धेरै फाइदा छन् । नयाँ पत्रिकामा खबर छ ।
विशेष आर्थिक क्षेत्र (सेज)भित्र मदिरा, सुर्तीजन्य र विस्फोटक पदार्थ उत्पादन गर्ने उद्योग स्थापना गर्न नपाइने भएको छ। विश...
बुटवल, १५ फागुन- भैरहवास्थित गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ३५ जना चिनियाँसहित २ सय मजदुर काम गरिरहेका छन् । केही निर्माण उपकरण र मेसिनरी यन्त्र थपिएका छन् । द्रुतगतिमा कच्चा पदार्थ संकलन भएको छ । च...
सहरी विकास मन्त्रालयले निर्माणाधीन धरहराको बेसमेन्टमा सवारीसाधन पार्किङ मानवीय स्वास्थ्यका दृष्टिले जोखिमपूर्ण हुन सक्ने भन्दै सचेत गराएको छ । मन्त्रालयले त्यहाँ आवश्यक प्राविधिक तयारी ...
सवारीसाधन सुविधा प्राप्त गर्ने कर्मचारीलाई इन्धनबापत नगद उपलब्ध गराउन सरकारले निर्देशिका जारी गरेको छ । सुशासन (व्यवस्थापन तथा सञ्चालन) ऐन, २०६४ को दफा ४५ ले दिएको अधिकार प्रयोग ...
कास्की प्रहरीले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापति रवि लामिछानेसहित थप १८ जनाविरुद्ध अनुसन्धान सुरु गरेको छ । पोखराको सूर्यदर्शन बचत तथा ऋण सहकारी ठगी प्रकरणमा ...
चालुु आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा नेपाली श्रमिकका लागि मलेसियाको रोजगारी घटेको छ । गत आव २०७९/८० मा पहिलो श्रम गन्तव्य देश बनेको मलेसिया चालुु आवमा क्रमशः घटेर तेस्रो र चौथो ...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...