लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल, बुटवलको कोभिड–१९ जाँच गर्ने पीसीआर ल्याबमा अहिले दैनिक करीब २ सयवटा मात्र स्वाब जाँच भइरहेको छ ।

दैनिक झण्डै ४ सयभन्दा बढी स्वाब जाँच गर्दै आएको प्रयोगशालामा आधाभन्दा कम स्वाब जाँच भएको हो । तर, कोरोना संक्रमण घटेर कम जाँच भएको चाहिँ होइन । 

प्रदेश सरकारले संक्रमितको सम्पर्कका आएकाहरूको ‘कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ’ नगर्दा लक्षण देखिएर आफ्नै जाँच गर्न खोज्नेहरू सरकारी प्रयोगशालामा नगई निजीतिर जान थालेका छन् ।

सरकारी प्रयोगशालामा रिपोर्ट दिन ढिलाइ गर्छन् ।

सरकारी अस्पतालमा स्वास्थ्य उपचार सेवाजस्तै प्रयोगशालामा कोरोना जाँचमा पनि सकेसम्म सेवाग्राहीलाई निरुत्साहित गर्ने क्रम देखिन थालेको छ । 

यसले राज्यले ठूलो लगानी गरेको प्रयोगशाला सुस्ताउँदै निजी प्रयोगशालाको प्रोत्साहनमा सरकार नै लागेको देखिन्छ । कुनै बेला पीसीआर जाँच गर्न भ्याइनभ्याइ हुुने प्रयोगशालाहरूलाई फुर्सद दिएर राखिएको छ ।

लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालका सूचना अधिकारी डा. विष्णु गौतमले अस्पतालमा प्रायः उपचारका लागि आएका शंकास्पद र भर्ना गर्नुपर्ने बिरामीको स्वाब जाँच भइरहेको बताए । 

उनले भने, ‘हाम्रो प्रयोगशालाको क्षमता दैनिक चार सयसम्म पीसीआर जाँच गर्ने हो । महिना दिन अगाडिसम्म दैनिक ३ सयदेखि झण्डै चार सयसम्म स्वाब जाँच हुुन्थ्यो । अहिले त्यसको चाप छैन । दुई सयसम्म जाँच हुन्छ ।’
त्यस्तै प्रदेश जनस्वास्थ्य प्रयोगशालामा पनि अहिले खासै यस क्षेत्रको स्वाब जाँदैन । 

प्रदेश जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला, भैरहवामा पनि सुस्ताएको छ । प्रयोगशालाका निमित्त पूर्व प्रमुख डा. राजेन्द्र गिरीले कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ कम हुँदा स्वाब आउने क्रम धेरै घटेको बताए । पनि अहिले पीसीआरको स्वाब कम जाने गरेको छ ।

प्रदेशमा पहिलोपटक कोरोना जाँच गरेको प्रयोगशाला अहिले दैनिक १५० सम्म स्वाब जाँच हुन् । गिरी भन्छन्, ‘रूपन्देहीको स्वाब आउँदैन भन्दा पनि हुन्छ । अहिले प्रादेशिक प्रयोगशालामा प्युठानको मात्र स्वाब जाँच भएको छ । केही छिटफूट मात्र अन्य जिल्लामा आउँछन् । रुपन्देहीमा धेरै जाँच गर्नेहरू आफैँ निजी प्रयोगशालामा जाने गरेको देखिन्छ ।’ 

यस क्षेत्रमा कोरोना संक्रमण घट्दै गएर जाँच कम भएको होइन । संक्रमण तीव्र रूपमा बढदै गए पनि स्थानीय तहहरू र प्रदेश सरकारले कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ नगर्दा संक्रमित निजी प्रयोगशालामा पीसीआर जचाउन जान थालेका हुन् । सरकारले कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ नगर्दा निजी प्रयोगशाला मोटाउने बाटो बनेको छ ।

बुटवलमा निजी क्षेत्रको प्रयोगशाला नेसनल प्याथ ल्याबले दैनिक ५०/६० जनाको स्वाब जाँच गरेर शुरू गरेको सेवा अहिले २५० देखि ३०० वटा स्वाब जाँचसम्म पुगेको छ । ल्याबका सञ्चालक शरद भुसालले भने, ‘शंकास्पद बिरामी आफैँ प्रयोगशालामा आउनुहुन्छ । अझै भैरहवामा पनि पीसीआर जाँच शुरू भएपछि केही कम भएका हुन्, नत्र अझै बढ्थे ।’ 

भैरहवाको युनिभर्सल कलेज अफ मेडिकल साइन्सेजले पनि केही समय अगाडिदेखि पीसीआर जाँच गर्न थालेको हो । युसीएमएसका जनसम्पर्क अधिकृत सुशील गुरुङले दैनिक २ सय पीसीआर जाँच गर्न थालेको बताए ।

उनले भने, ‘हामीले पीसीआर जाँचको अनुमति लिएर सञ्चालन गरेको एक महिना पुग्दैछ । छिटो रिपोर्ट दिएका छौं । शंकास्पद बिरामीलाई बिहान दुुई घण्टा र बेलुका दुुई घण्टा स्वाब संकलन गर्ने समय दिएका छौँ, रिपोर्ट पनि तत्काल दिन्छौं ।’

लुम्बिनी प्रदेशमा ३ वटा निजी र सरकारी स्तरका ६ वटा प्रयोगशाला सञ्चालनमा छन् । लुम्बिनी प्रदेश सामाजिक विकास मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. पुष्पराज पौडेल भने पहिलो जस्तो भारदारी शैलीमा स्वाब संकलन अहिले नगर्दा सरकारी प्रयोगशालामा कम जाँच भएजस्तो देखिएको बताउँछन् ।

उनले भने, ‘शुुरू–शुुरूमा संक्रमण भएको ठाउँबाट आएकाहरूको पनि स्वाब लिइन्थ्यो । अहिले त्यस्तो छैन । लक्षण भएर अस्पताल आएका बिरामीको चिकित्सकको सिफारिशमा निःशुल्क नै जाँच गरेका छौं । विदेश जान परेकाहरू, घरबेटीले स्वाब रिपोर्ट मागेकाहरू र आफैँ उकुसमुकुस भएकाहरू निजीमा जाँच गर्न गएका हुन् ।’

प्रदेश सरकारको कोभिड कोषबाट २१ करोड रुपैयाँ कोरोनाभाइरस नियन्त्रण र उपचारमा सकाएको छ । कोषमा प्रदेश सरकारले फेरि १० करोड रुपैयाँ थप गर्न लागेको मन्त्रालयले जनाएको छ ।