काठमाडौंपछि रूपन्देही कोरोनाभाइरस (कोभिड– १९) बाट सबैभन्दा बढी प्रभावित जिल्ला हो । रुपन्देहीमा संक्रमितको संख्या १५ नाघिसकेको छ । 

यहाँको कोभिड अस्पतालमा अहिले जटिल संक्रमितलाई अक्सिजनको सपोर्टमा भुइँमै राखेर उपचार भइरहेको छ । बेडहरू भरिभराउ छन् ।

अक्सिजन अभावले २९ वैशाखमा बुटवल र भैरहवाका दुई कोभिड अस्पतालमा उपचाररत ८ बिरामीको ज्यान गयो ।

जटिल संक्रमित तीव्ररूपमा बढ्दै जाँदा अहिले रूपन्देहीमा अक्सिजनको हाहाकार छ । 

अक्सिजन उत्पादन गर्ने जिल्लाका तीनवटा (प्लान्ट) उद्योग अहिले चाैबीसै घण्टा चलेका छन् । त्यहाँ काम गर्ने कामदार र अपरेटर रातिमा समेत सुत्दैनन् । 

रुपन्देहीको तिलोत्तमा–१४ स्थित लुम्बिनी अक्सिजन प्रालिका ‘मेन अपरेटर’ विश्वेश्वर नाथ कुँवरलाई अहिले न खाना खान फुर्सद छ न त, सुत्न नै ।

लामो समयदेखि उद्योगमा काम गर्दै आएका कुँवरले कामको यस्तो चाप कहिल्यै महशुस गरेका थिएनन् । 

उनी जम्मा ४ घण्टा मात्र आराम गर्छन् । खाना खाएर चिसै हात मशिनमा पुग्छन् । उद्योगबाहिर अस्पतालबाट अक्सिजन लिन आएका गाडीहरू प्रतिक्षामा उनैको प्रतिक्षा गरिरहेका हुन्छन् ।

‘बिरामी बचाउन चिकित्सकको जस्तै मेरो पनि योगदान छ,’ कुँवर भन्छन्, ‘म लगायत हाम्रो उद्योगको टीम चौबीसै घण्टा अक्सिजन उत्पादन गर्ने काम गरेका छौं । आराम पनि गरिएको छैन । हाम्रो मेहनतले संक्रमित बिरामी बचुन् भन्ने चाहना हो ।’

यो चाप उनलाई वैशाख १३ गतेदेखि बढेको हो । उद्योगबाहिर बिरामीका आफन्त पनि लौ न मलाई सिलिन्डर ‘रिफिल’ छिटो गरिदिनु भन्दै पुकार गर्छन् । त्यो सुन्दा उनको मन थामिनसक्नु हुन्छ ।

भन्छन्, ‘नसुती–नसुती यही काममा चौबीसै घण्टा खटेको छु । आत्तिएर हुँदैन । आफन्तलाई अत्यावश्यक औषधिजस्तै अक्सिजन तयार गर्दैछु ।’

उद्योगकै अर्का कामदार हुन्, युवराज खड्का । संक्रमितका परिवार उद्योगमा आएर अक्सिजन माग्दै बिलौना गर्दा उनको मन पनि अमिलो हुन्छ । 

खड्का भन्छन्, ‘बरु खाना र आराम कम हामी गर्छौं । हामीले उत्पादन गरेको अक्सिजनले बिरामीको ज्यान बचोस् । हामी कामदार र उद्योग पूर्ण क्षमतामा चलाउन कुनै कसर बाँकी राखेका छैनौं । उद्योगबाट अहिले २८ घण्टामा ३०० सिलिन्डर भरिन्छन् । अन्य समयमा दैनिक १०० सिलिन्डर भरे मात्र पुग्ने गथ्र्यो, १० घण्टा मात्र चल्थ्यो । 

उद्योगका व्यवस्थापक अर्जुन क्षेत्रीले कामदारलाई उद्योगमै राखेर अक्सिजन उत्पादन गरिएको बताए । एक मिनेट लाइन गयो भने हामीलाई पुरानै अवस्थामा आउन आधा घण्टा समय लाग्छ । त्यसैले ‘टिपिङ’ रोकिनुपर्छ । 

रुपन्देहीकै अर्को लुम्बिनी अक्सिजन ग्यास ‘इन्डस्ट्रिज’ प्रालिमा पनि त्यस्तै चाप छ । उद्योगका सरोज खनालको २० जनाको टीम पनि २४ सै घण्टा अक्सिजन उत्पादन र त्यसको सप्लाइमा खटिएको छ ।

उनी भन्छन्, ‘केही घण्टा मात्र सुतेर जतिसुकै गाह्रो भए पनि काममै खटिएका छौं । हाम्रो ढिलाइ र कमजोरीले एक जना बिरामीको पनि प्राण नजाओस् भन्दै बाहिरै ननिस्केर काम गरिरहेका छौं ।’

लुम्बिनी अक्सिजनले पनि दैनिक २९० ‘सिलिन्डर ग्यास’ उत्पादन गर्छ । एक घण्टामा १२ वटा सिलिन्डर भरिन्छन् । 

रुपन्देहीको अर्को शंकर ग्यासमा पनि कामको चापाचाप छ । शंकर ग्यासको प्रबन्धक अभिनास रेग्मी ३५ जना कामदारले २ मिनेट पनि काम नरोकी अक्सिजन उत्पादन भइरहेको बताए । 

शंकर ग्यासले पनि केही दिनअगाडि भारतबाट लिकुइड अक्सिजन ल्याएर जिल्लामा भएको कोरोनाको चरम संकटलाई कम गरेको थियो । 

बिरामीलाई बचाउने प्रमुख लक्ष्यसहित काम गरिरहेको रेग्मीले बताए । शंकर ग्यासले दैनिक ६०० सिलिन्डर ग्यास भर्दै आएको छ । 

रुपन्देहीका तीनवटा अक्सिजन प्लान्टले दैनिक करीब १ हजार २०० सिलिन्डर ग्यास भर्छन् । १ हजार २०० सय सिलिन्डर ग्यास उत्पादन भए पनि माग चाहिँ दोब्बरभन्दा बढी छ । 

रूपन्देहीमा एक साता अगाडि भएको अक्सिजनको हाहाकारमा विराटनगर र बाराबाट समेत नेपाली सेनाको रोहबरमा हेलिकप्टरबाट अक्सिजन ल्याइएको थियो ।